Ngôi đền cổ với kiến trúc độc đáo
Theo hồ sơ xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật Đền Chợ Củi (năm 1993), Đền Chợ Củi thờ Thánh Mẫu (tức Liễu Hạnh Công Chúa). Đền gồm các ban thờ Ngọc Hoàng, Thánh Mẫu, Ngũ vị Quan/Tôn ông, các Chầu/Cô, các Hoàng/Cậu; phối thờ Đức thánh Quan Hoàng Mười và Hưng Đạo Đại Vương.
Hàng năm, lễ hội Đền Chợ Củi diễn ra vào dịp ngày 3 tháng 3 Âm lịch (ngày giỗ Thánh Mẫu), ngày 20 tháng 8 Âm lịch (ngày giỗ Đức Thánh Trần) và ngày 10 tháng 10 Âm lịch (ngày giỗ Quan Hoàng Mười). Đây là những dịp đông đảo khách thập phương về chiêm bái, hành lễ với niềm tin sẽ được Thánh Mẫu, các quan lớn, các Chầu, quan Hoàng Mười và Đức Thánh Trần phù hộ.
Về mặt kiến trúc, theo thông tin được công bố bởi UBND huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh), Đền Chợ Củi có cấu trúc theo kiểu chữ Tam gồm các hạng mục tam quan, hạ điện, trung điện và thượng điện, mặc dù đã trải qua nhiều lần tôn tạo nhưng vẫn giữ lại nét xưa, trang nghiêm thần bí, hài hòa với cảnh quan sông núi và tân thế của dân gian.
Tam quan đền ở cạnh liền bến sông, cao 2 tầng, có lưỡng long chầu nguyệt, đường nét uyển chuyển mà tinh xảo. Qua tam quan, vòng hồ bán nguyệt ở sân dưới của đền, qua 7 bậc thềm nữa là đến sân trên và thêm 5 bậc thềm nữa là đến đền. Tổng quan kiến trúc của ngôi đền được xây dựng theo kiểu chữ tam, bao gồm 3 toàn, mỗi toàn 3 gian.
Bố cục kiến trúc Đền Chợ Củi khác với các ngôi đền khác, ở đây các toàn được cấu tạo nối liền với nhau theo trục thần đạo và toàn bộ không gian nội điện được bố trí thành các cung thờ từ trên xuống dưới gồm cung thờ Thánh Mẫu (thờ Tam phủ), cung thờ Ngũ vị Tôn ông, cung thờ Quan Hoàng Mười, cung Chầu Mười và cung Trần Triều.
Về Quan Hoàng Mười được lập cung thờ tại Đền Chợ Củi, tương truyền là con của con trai Long thần Bát Hải Động Đình. Tuy nhiên, trong tâm thức người dân Hà Tĩnh, ông Hoàng Mười là hiện thân của Chiêu Trưng Đại vương Lê Khôi, vị tướng tài thời nhà Lê, tham gia nghĩa quân Lam Sơn lập được nhiều công lao trong công cuộc đánh đuổi giặc Minh vào thế kỷ XV. Sau khi chiến thắng khải hoàn, ông được Lê Lợi giao cho trấn giữ vùng đất Hoan Châu, tại đây ông đã có công giữ yên bờ cõi, chăm sóc vỗ về dân chúng làm ăn sinh sống, nên sau khi ông mất nhân dân lập đền thờ và rất linh thiêng.
Thăng trầm và uy nghiêm
Lịch sử khởi tạo và quá trình giữ gìn, tôn tạo Đền Chợ Củi có đóng góp không nhỏ của nhân dân địa phương, trong đó phải kể đến công lao của các thế hệ thuộc dòng họ Nguyễn Sỹ.
Hiện tại, hai anh em ruột là ông Nguyễn Sỹ Quý và ông Nguyễn Sỹ Hóa đang là đồng thủ nhang Đền Chợ Củi. Hai vị thủ nhang này cho biết, hàng trăm năm trước, cụ tổ của họ là Nguyễn Văn Tịu đã khởi dựng một cái am nhỏ tại khu đất Đền Chợ Củi ngày nay, sau đó người dân nhiều nơi di cư đến sinh sống rồi hương khói. Cụ Nguyễn Văn Tịu cũng đã cùng người dân cho dựng bia ghi lại việc hưng công tu sửa Đền.
Cũng theo ông Quý và ông Hóa, gia tộc họ Nguyễn Sỹ đã nhiều thế hệ nối tiếp việc trông coi, gìn giữ, tu bổ Đền Chợ Củi từ hàng trăm năm trước cho đến ngày nay. Trải qua năm tháng chiến tranh và những thăng trầm của lịch sử, cha mẹ của ông Quý, ông Hóa đã cùng với dân làng đứng ra bảo vệ, tu sửa và chăm lo việc hương khói tại ngôi đền. Sau khi cha mẹ qua đời, ông Quý và ông Hóa được giao lại việc trông coi, hương khói tại Đền Chợ Củi.
Theo Quyết định số 57/QĐ-VH ngày 18/01/1993 của Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), di tích Đền Chợ Củi được xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia.
Năm 2014, gia đình thủ nhang (ông Nguyễn Sỹ Quý và ông Nguyễn Sỹ Hóa) được giao chủ trì, huy động nguồn lực thực hiện công tác sửa chữa, tu bổ, tôn tạo Di tích Đền Chợ Củi theo Quyết định số 1177/QĐ-UBND ngày 28/4/2014 của UBND tỉnh Hà Tĩnh.
Qua hàng trăm năm, di tích Đền Chợ Củi được giữ gìn và tôn tạo, uy nghiêm và linh thiêng, trở thành địa chỉ du lịch tâm linh nổi tiếng, không chỉ người dân Hà Tĩnh mà người dân cả nước tìm về chiêm bái, hành lễ và vãn cảnh.
Nhất là vào những ngày lễ vào các tháng 3 và tháng 10 (âm lịch), du khách thập phương nô nức đến chiêm bái cửa Đền tấp nập, trải dải đến tận đôi bờ sông Lam.
Trong các ngày lễ, Tết, Ban Quản lý đền phối hợp với địa phương làm tốt công tác duy trì trật tự, tổ chức lễ an toàn, ngăn chặn triệt để nạn móc túi, cướp giật, lừa đảo, hành khất, đảm bảo an toàn cho du khách, cấm các hộ kinh doanh gây mất an ninh trật tự tại khu vực thờ tự, kiên quyết không để số đối tượng lưu manh hoạt động, giúp nhân dân đến du xuân được an toàn.
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Sáng 9/9, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã tiếp ông Mohamed Regaz, Tổng Thư ký Bộ Tư pháp Algeria. Cuộc gặp diễn ra trong bầu không khí hữu nghị, mở ra cơ hội thúc đẩy hợp tác pháp luật và tư pháp giữa hai nước anh em.
(PLM) - Ngày 9/9, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Nguyễn Thanh Tịnh đã có cuộc hội đàm với Tổng Thư ký Bộ Tư pháp Algeria Mohamed Regaz. Tham dự buổi làm việc còn có Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Nguyễn Hữu Huyên và một số đơn vị thuộc Bộ Tư pháp hai nước.
Thực hiện Kế hoạch số 169-KH/VPIW ngày 25/8/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, từ ngày 9 đến 12/9, hội nghị tập huấn trực tuyến về nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức và kỹ năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác Đảng được tổ chức, kết nối từ điểm cầu Trung ương đến các cơ quan, đơn vị trong toàn hệ thống.
(PLM) - Ngày 8/9, Trường Đại học Luật Hà Nội đã tổ chức Lễ khai giảng Khoá 50 trình độ Đại học, hình thức đào tạo chính quy niên khoá 2025 – 2029.
(PLM) - Đây là nhà máy sản xuất bê tông có tên Phương Nam nằm trong một mỏ khai thác đá và ngay sát với khu dân cư xóm Nước Lạnh, xã Liên Sơn, tỉnh Phú Thọ. Phản ánh đến Báo PLVN, nhiều năm qua người dân phải sống chung với những hệ luỵ từ hoạt động khai thác đá và sản xuất bê tông tươi từ nhà máy này mang lại. Nguồn nước thải từ trạm trộn bê tông khi chảy ra môi trường, len lỏi qua các kênh mương và thửa ruộng, theo thời gian ngấm sâu vào đất khiến lớp bùn có màu trắng đục giống như vôi bột, đang “đe doạ” trực tiếp tới nguồn nước sinh hoạt của các hộ dân.
(PLM) - Năm 2025 là một dấu mốc có ý nghĩa hết sức đặc biệt đối với đất nước và dân tộc ta, kỷ niệm 80 năm ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đánh dấu quá trình xây dựng, bảo vệ và phát triển của đất nước, 80 phát triển rực rỡ là minh chứng cho sức mạnh đoàn kết, ý chí tự cường và khát vọng vươn lên, của cả dân tộc. Đây cũng là dịp để các thế hệ hôm nay suy ngẫm, kế thừa và tiếp tục phát huy tinh thần bản lĩnh, sáng tạo đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, quyết tâm thực hiện mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, 100 năm thành lập Nước, và trở thành nước đang phát triển công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
(PLM) - Trong sắc thu rực rỡ của tháng Chín lịch sử, gần 26 triệu học sinh trên cả nước lại hân hoan bước vào năm học mới. Tiếng trống trường hôm nay không chỉ mở đầu cho một chặng đường tri thức, mà còn ngân vang trong thời khắc thiêng liêng: 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và 80 năm ngành Giáo dục đồng hành cùng sự nghiệp phát triển đất nước.
(PLM) - Sáng 5/9, cùng với các trường học trên cả nước, thầy và trò trường Tiểu học Nguyễn Du (phường Hà Đông, TP.Hà Nội) đã thực hiện nghi thức chào cờ, hát Quốc ca và lắng nghe bài phát biểu quan trọng, những lời căn dặn của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành giáo dục, cùng được theo dõi Tổng Bí thư đánh trống khai giảng năm học 2025 - 2026. Một năm học với nhiều đổi mới, mang theo những kỳ vọng và có ý nghĩa đặc biệt, kỷ niệm 80 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi các em học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên.
(PLM) - Hòa chung niềm vui khai giảng năm học mới 2025 – 2026 của hàng triệu học sinh cả nước, sáng 5-9, nơi đảo xa, tiếng trống trường đã ngân vang trên các đảo Trường Sa, Song Tử Tây, Sinh Tồn và Đá Tây.
(PLM) - Chiều ngày 3/9, Đoàn tàu Thống nhất SE67 đã khởi hành từ ga Hà Nội, đưa 659 cán bộ, chiến sĩ thuộc Quân đoàn 34, Quân chủng Hải quân, Quân khu 5 trong các khối Tác chiến điện tử, Dân quân tự vệ, Tác chiến không gian mạng, Khối đi - khối đứng Quân chủng Hải quân… trở về đơn vị sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham gia diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
