Thứ bảy 31/05/2025 02:09
qc-top
Home | Kinh tế - Xã Hội | Gây nuôi động vật hoang dã vì mục đích thương mại: Cần có khung pháp lý rõ ràng

Gây nuôi động vật hoang dã vì mục đích thương mại: Cần có khung pháp lý rõ ràng

(PLVN) - Trong nhiều năm qua, phát triển kinh tế luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu ở Việt Nam. Do đó, quy định của pháp luật cũng tập trung bảo đảm mục tiêu này khiến cho công tác bảo tồn đa dạng sinh học còn gặp những trở ngại nhất định.

Việc quy định cho phép gây nuôi thương mại đối với hầu hết các loài động vật hoang dã (ĐVHD) trong thời gian qua là minh chứng rõ nhất. Trong khi đó, thực tế đã và đang cho thấy không thể đánh đổi đa dạng sinh học để phát triển kinh tế. Việc phát triển kinh tế cần song hành với công tác bảo tồn đa dạng sinh học.

Hiện có nhiều cách thức vừa góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo đảm sinh kế cho người dân vừa không làm tổn hại đến đa dạng sinh học. Trong đó, việc ban hành “Danh mục các loài có khả năng gây nuôi sinh sản vì mục đích thương mại” là một giải pháp rất khả thi vì tạo ra khung pháp lý rõ ràng cho người dân dễ dàng tuân thủ và giảm thiểu các khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý gây nuôi thương mại ĐVHD. Từ đó, giải pháp này tạo điều kiện cho người dân phát triển kinh tế, đồng thời đáp ứng mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học.

Theo Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV), việc ban hành “Danh mục các loài có khả năng gây nuôi sinh sản vì mục đích thương mại” sẽ giúp người dân dễ dàng biết được các loài được phép và phù hợp để nuôi thương mại. Danh mục này sẽ chỉ liệt kê các loài có đặc tính sinh thái phù hợp và giá trị kinh tế cao, từ đó bảo đảm lợi nhuận cho người nuôi. Khi có danh mục này, các rủi ro tài chính cho người dân sẽ được giảm thiểu đáng kể vì người dân không còn mạo hiểm đầu tư nuôi các loài không phù hợp với nuôi thương mại. Bên cạnh đó, việc giới hạn, chỉ cho phép nuôi thương mại những loài mà hoạt động buôn bán không tác động tiêu cực đến các quần thể loài ĐVHD trong tự nhiên sẽ bảo đảm hoạt động nuôi thương mại phù hợp với quy định pháp luật trong nước và quốc tế, đồng thời giảm thiểu việc khai thác quá mức đối với đa dạng sinh học của Việt Nam; giải quyết những tồn tại hiện có như việc sử dụng vỏ bọc trại nuôi để “hợp pháp hóa” ĐVHD bị săn bắt trái phép từ tự nhiên; làm giả, tái sử dụng giấy tờ hay các hành vi vi phạm khác đang đe dọa đa dạng sinh học của Việt Nam…

Xung quanh đề xuất ban hành “Danh mục các loài có khả năng gây nuôi sinh sản vì mục đích thương mại” cũng có nhiều quan điểm băn khoăn như nếu chỉ một số loài nhất định được phép nuôi thương mại có thể hạn chế tính đa dạng và cơ hội cho người nuôi; nuôi một nhóm loài cố định có thể dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, hạ giá sản phẩm trên thị trường và giảm lợi nhuận…

Theo ENV, Danh mục các loài có khả năng gây nuôi sinh sản vì mục đích thương mại sẽ được cập nhật thường xuyên trên cơ sở đánh giá kĩ lưỡng, do đó những lựa chọn về loài nuôi sẽ dần được mở rộng hơn cho người nuôi trong khi vẫn bảo đảm tính bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học. Mặt khác, Danh mục các loài có khả năng gây nuôi sinh sản vì mục đích thương mại chỉ bao gồm những loài có khả năng sinh lời về mặt kinh tế. Việc ban hành Danh mục trên thực tế lại giúp giảm tình trạng cung vượt cầu khi không khuyến khích nuôi những loài đang dư thừa hoặc không có khả năng sinh lời trên thị trường.

H.Minh

(baophapluat.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Việt Nam

Việt Nam 'lên tiếng' về việc Mỹ dừng phỏng vấn cấp visa mới cho sinh viên nước ngoài

(PLVN) - Việt Nam mong rằng việc phỏng vấn và xin thị thực du học đối với học sinh, sinh viên Việt Nam được tiến hành thuận lợi, để giáo dục tiếp tục là một lĩnh vực hợp tác trụ cột trong quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Mỹ.
Ca ghép tim thứ 17 tại bệnh viện Trung ương Huế xuất viện

Ca ghép tim thứ 17 tại bệnh viện Trung ương Huế xuất viện

(PLVN) - Chiều ngày 30/5, Bệnh viện Trung ương Huế đã làm lễ xuất viện cho nữ bệnh nhân được ghép tim. Đây là ca ghép tim thứ 17 được đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế thực hiện thành công.
Caravan mùa 3: Khởi động hành trình tuyên truyền pháp luật và an toàn giao thông học đường tại Cà Mau

Caravan mùa 3: Khởi động hành trình tuyên truyền pháp luật và an toàn giao thông học đường tại Cà Mau

(PLVN) - Với mục tiêu nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, đặc biệt là an toàn giao thông (ATGT) học đường, đồng thời hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp cùng Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia và UBND tỉnh Cà Mau tổ chức chương trình Caravan “Tuyên truyền phổ biến pháp luật về an toàn giao thông học đường, thiện nguyện và xúc tiến thương mại tại Cà Mau”.
Ngân hàng chuyển đổi số phải vì lợi ích của người dân và sự phát triển của doanh nghiệp

Ngân hàng chuyển đổi số phải vì lợi ích của người dân và sự phát triển của doanh nghiệp

(PLVN) - Ngày 29/5/2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức sự kiện “Chuyển đổi số ngành Ngân hàng năm 2025” với chủ đề: “Hệ sinh thái số thông minh trong kỷ nguyên mới”.
Thêm một cán bộ Trường đại học Vinh bị sinh viên tố

Thêm một cán bộ Trường đại học Vinh bị sinh viên tố 'không chuẩn mực'

(PLVN) - Mới đây, trên mạng xã hội một tài khoản khoản Facebook ẩn danh đăng thông tin tố cáo thầy giáo tên Đ, đang công tác tại Trường Đại học Vinh có hành vi không chuẩn mực đối với sinh viên.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025: Xử lý kịp thời mọi hành vi tiêu cực, tung tin sai sự thật

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025: Xử lý kịp thời mọi hành vi tiêu cực, tung tin sai sự thật

(PLVN) - Năm 2025, số lượng thí sinh nhiều hơn các năm trước, cả nước có hơn 1,1 triệu thí sinh đăng ký dự thi, tăng gần 83.000 em so với năm ngoái. Tình trạng sử dụng thiết bị công nghệ cao để gian lận trong kỳ thi ngày càng tinh vi, phức tạp, rồi những tin đồn thất thiệt liên quan đến kỳ thi gây ảnh hưởng tâm lý thí sinh...
Đình chỉ phòng khám tư có bệnh nhân tử vong bất thường tại Thanh Hóa

Đình chỉ phòng khám tư có bệnh nhân tử vong bất thường tại Thanh Hóa

(PLVN) - Sau khi nhận được văn bản chỉ đạo của Bộ Y tế, ngay trong ngày 29/5, Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng có báo cáo bước đầu về vụ việc nữ bệnh nhân tử vong bất thường tại phòng khám tư nhân.
Tiêm filler xoá nhăn trán ở

Tiêm filler xoá nhăn trán ở 'spa người quen', người đàn ông mù 1 mắt

(PLVN) - Người đàn ông 45 tuổi mất hoàn toàn thị lực mắt trái sau khi tiêm filler để xóa nhăn trán tại một spa tư nhân do người quen giới thiệu.
Nhiều người trẻ nguy kịch do mắc thủy đậu

Nhiều người trẻ nguy kịch do mắc thủy đậu

(PLVN) - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương mới tiếp nhận hai ca thủy đậu biến chứng nặng. Cả hai đều là nam giới trẻ, trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh nền, nhập viện kịp thời nhưng vẫn nhanh chóng rơi vào tình trạng nguy kịch, tiên lượng xấu.
Làm rõ vụ nữ bệnh nhân tử vong bất thường tại một phòng khám tư ở Thanh Hóa

Làm rõ vụ nữ bệnh nhân tử vong bất thường tại một phòng khám tư ở Thanh Hóa

(PLVN) - Bộ Y tế mới có chỉ đạo khẩn đề nghị Sở Y tế Thanh Hóa xác minh và báo cáo về vụ việc nữ bệnh nhân tử vong tại phòng khám tư nhân trên địa bàn.
Xe taxi bất ngờ tông vào đuôi xe tải đỗ ven đường ở Hà Nội, tài xế tử vong

Xe taxi bất ngờ tông vào đuôi xe tải đỗ ven đường ở Hà Nội, tài xế tử vong

(PLVN) - Đang lưu thông trên quốc lộ 1A (Hà Nội) trên địa bàn quận Long Biên, xe taxi bất ngờ đâm vào đuôi ô tô tải đang dừng bên đường khiến tài xế xe tử vong.
Nhiều nhà thầu lớn bị trượt gói thầu hơn 845 tỷ đồng tại Bình Phước

Nhiều nhà thầu lớn bị trượt gói thầu hơn 845 tỷ đồng tại Bình Phước

(PLVN) - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bình Phước mới công bố kết quả lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Xây dựng đường cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua địa bàn tỉnh Bình Phước. Theo đó, 4/5 nhà thầu bị loại. Đơn vị trúng thầu là Liên danh Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty TNHH Thương mại dịch vụ và Xây dựng NTV Thành Phát trúng thầu với giá 845,486 tỷ đồng.
dai-phu-phat
tp
Bộ Công an có người phát ngôn mới

Bộ Công an có người phát ngôn mới

(PLVN) - Từ ngày 1/6, Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản, Chánh Văn phòng Bộ Công an, được giao là Người phát ngôn Bộ Công an.
Không để sót những người có đóng góp cho đất nước muốn nhập quốc tịch Việt Nam

Không để sót những người có đóng góp cho đất nước muốn nhập quốc tịch Việt Nam

(PLVN) - Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh tinh thần trên khi phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu khi thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Hoàn thành chương trình họp đợt 1 Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Hoàn thành chương trình họp đợt 1 Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

(PLVN) - Chiều 29/5, Quốc hội đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình họp đợt 1 của Kỳ họp thứ 9 sau 22 ngày làm việc. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu kết thúc đợt 1.
Bộ Nội vụ đề xuất hai phương án thôi việc khi tinh giản biên chế

Bộ Nội vụ đề xuất hai phương án thôi việc khi tinh giản biên chế

(PLVN) - Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định 29/2023/NĐ-CP, với đề xuất cụ thể hai phương án dành cho người thuộc diện tinh giản biên chế, đặc biệt là những trường hợp chưa đến tuổi nghỉ hưu.
Vụ Cty Becamex ủy quyền cho nhân viên đi mua đất: UBND Bình Dương yêu cầu các sở, ngành phối hợp tham mưu xử lý

Vụ Cty Becamex ủy quyền cho nhân viên đi mua đất: UBND Bình Dương yêu cầu các sở, ngành phối hợp tham mưu xử lý

(PLVN) - Sau khi PLVN có bài viết về sự việc TCty Becamex IDC ủy quyền cho nhân viên đi mua đất, Văn phòng UBND tỉnh Bình Dương có Văn bản 1387/VPUB-BTCD chuyển nội dung đến Sở NN&MT, Công an tỉnh, UBND TP Thuận An, TCty Becamex IDC và các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu và phối hợp tham mưu xử lý phù hợp.
Mẹ ruột lãnh án chung thân vì bán con gái 6 tuổi cho thầy pháp để lấy "mắt và da"

Mẹ ruột lãnh án chung thân vì bán con gái 6 tuổi cho thầy pháp để lấy "mắt và da"

(PLVN) - Một người mẹ ở Nam Phi vừa bị tuyên án tù chung thân vì hành vi man rợ: bắt cóc và buôn bán chính con gái ruột của mình cho một thầy pháp, nhằm đổi lấy tiền từ việc hiến tế bộ phận cơ thể.
Ngân Collagen quảng cáo kem sâm như “thần dược trị nám”, đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc

Ngân Collagen quảng cáo kem sâm như “thần dược trị nám”, đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc

(PLM) - “Kem Face Nhân sâm là thần dược trị nám” - đó là khẳng định xuất hiện trong đoạn video quảng cáo đăng tải trên kênh YouTube “Mỹ phẩm Collagen”, với hình ảnh một người phụ nữ thường được biết đến là Ngân Collagen đang giới thiệu sản phẩm như thể đây là phương thuốc có thể giúp trị tận gốc nám, tàn nhang và ngăn ngừa lão hóa. Trên thực tế, “thần dược trị nám” do cá nhân có tên “Ngân Collagen” quảng cáo, thực chất là một loại mỹ phẩm có tên Kem Face Nhân Sâm do Công ty TNHH XNK N-Collagen chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường, sản phẩm do Chi nhánh Tân Tạo – Công ty Cổ phần Dược và Mỹ phẩm Gia Phú là đơn vị sản xuất. Trước những quảng cáo có dấu hiệu vi phạm quy định về pháp luật. Đề nghị Thanh tra Bộ Y tế, Sở Y tế TP.HCM và các đơn vị chức năng liên quan sớm kiểm tra, xác minh và xử lý nghiêm minh hành vi quảng cáo sai lệch, nếu có vi phạm.

Việt Nam - Italia hợp tác phát triển công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo

Việt Nam - Italia hợp tác phát triển công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo

(PLM) - Ngày 29/05/2025, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) - cơ sở Hòa Lạc, đã diễn ra Hội thảo “Hợp tác về phát triển công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo Việt Nam – Italia”.

Học viện Tư pháp tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ lần thứ V

Học viện Tư pháp tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ lần thứ V

(PLM) - Ngày 29/5, Học viện Tư pháp tổ chức Đại hội Đảng bộ lần thứ V nhiệm kỳ 2025-2030. Dự Đại hội có đồng chí Nguyễn Quang Thái, Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ Tư pháp; đồng chí Mai Lương Khôi, Ủy viên Ban thường vụ Đảng uỷ, Thứ trưởng Bộ Tư pháp.

Công an Hà Nội triệt phá đường dây kinh doanh gạo giả nhãn hiệu gạo "quý tộc" ST25

Công an Hà Nội triệt phá đường dây kinh doanh gạo giả nhãn hiệu gạo "quý tộc" ST25

(PLM) - Mới đây, Đội Chống buôn lậu, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an TP.Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với 4 đối tượng: Phạm Thị Ánh Tuyết (chủ Cửa hàng Gạo Tuyết Kỳ - số 248 Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm , TP.Hà Nội); Nguyễn Thị Bình (chủ Cửa hàng gạo Tâm Bình tại Thôn Lũng Kênh, xã Đức Giang, huyện Hoài Đức, TP.Hà Nội); Lê Thị Nhàn và Vũ Thị Bích Ngọc (cùng kinh doanh bao bì tại xã Đức Giang, huyện Hoài Đức, TP.Hà Nội) do đã thực hiện hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả nhãn hiệu Gạo ST25 Lúa - Tôm nhãn hiệu Gạo Ông Cua. Tính đến thời điểm bị bắt giữ, các đối tượng đã bán ra thị trường hơn 17 tấn gạo giả nhãn hiệu này. Hiện, Công an TP.Hà Nội đang tiếp tục tiến hành xác minh để xử lý theo quy định pháp luật.

Công an tỉnh Yên Bái vào cuộc xác minh, làm rõ phản ánh dấu hiệu sử dụng giấy tờ giả làm “vỏ bọc” khai thác khoáng sản tại huyện Văn Yên

Công an tỉnh Yên Bái vào cuộc xác minh, làm rõ phản ánh dấu hiệu sử dụng giấy tờ giả làm “vỏ bọc” khai thác khoáng sản tại huyện Văn Yên

(PLM) - Sau khi báo Pháp luật Việt Nam có loạt phóng sự phản ánh về tình trạng khai thác khoáng sản là cát, sỏi trái phép tại huyện Văn Yên và việc ông Phạm Văn Tấn sử dụng Quyết định số 01/QĐ2019 có nhiều dấu hiệu của việc cắt ghép, làm giả. Cụ thể, mặc dù đơn vị ban hành quyết định là Công ty TNHH Xây dựng Phúc Lợi YB nhưng lại sử dụng con dấu và chữ ký của Giám đốc HTX Hương Giang. Quyết định này cũng có dấu hiệu bị cắt ghép khi xuất hiện 2 loại font chữ khác nhau một cách rõ rệt. Ngày 13/5, trao đổi với Báo PLVN, Thượng tá Dương Cẩm Ngọc – Phó trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường - công an tỉnh Yên Bái cho biết, công an tỉnh đã tiếp nhận thông tin phản ánh và đang trong quá trình xác minh, làm rõ.

Vụ Cà phê gừng đen mật ong nghi hàng giả: Nhiều cơ quan quản lý liên quan im lặng?

Vụ Cà phê gừng đen mật ong nghi hàng giả: Nhiều cơ quan quản lý liên quan im lặng?

(PLM) - Liên quan đến nghi vấn Cà phê gừng đen mật ong là sản phẩm không rõ nguồn gốc, đơn vị sản xuất, có dấu hiệu hàng giả và quảng cáo sai sự thật. Sau phản ánh, nhiều website và tài khoản mạng xã hội đã âm thầm gỡ bỏ thông tin quảng cáo, khách hàng đã mua sản phẩm Cà phê gừng đen mật ong theo lời quảng cáo không biết phải liên hệ với ai để khiếu nại hoặc hoàn trả. Trước sự việc trên, để làm rõ Báo Pháp luật Việt Nam đã gửi công văn đề nghị phối hợp làm việc, cung cấp thông tin tới Chi Cục vệ sinh an toàn thực phẩm Hà Nội, Sở An toàn Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh, Chi cục Quản lý thị trường Hồ Chí Minh và Cục Nghệ thuật biểu diễn. Tuy nhiên, hơn 1 tháng qua các cơ quan quản lý này vẫn “bặt vô âm tín”.

Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh kiểm tra tiến độ Dự án cơ sở 2 Trường Đại học Luật Hà Nội tại Bắc Ninh

Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh kiểm tra tiến độ Dự án cơ sở 2 Trường Đại học Luật Hà Nội tại Bắc Ninh

(PLM) - Sáng ngày 26/5/2025, tại cơ sở 2 Trường Đại học Luật Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh đã có buổi làm việc với chủ đầu tư và các đơn vị liên quan nhằm kiểm tra tiến độ triển khai dự án, hướng tới mục tiêu hoàn thành thi công vào ngày 15/7/2025 và chính thức đưa vào khai thác từ ngày 1/1/2026.

Báo Pháp luật Việt Nam được công nhận đạt chuẩn “An toàn về an ninh, trật tự” năm 2024

Báo Pháp luật Việt Nam được công nhận đạt chuẩn “An toàn về an ninh, trật tự” năm 2024

(PLM) - Chiều ngày 15/5, tại trụ sở báo Pháp luật Việt Nam đã diễn ra lễ trao quyết định của Bộ Công an công nhận báo Pháp luật Việt Nam đạt tiêu chuẩn “An toàn về an ninh, trật tự” năm 2024. Tham dự buổi lễ về phía Bộ Công an có Thiếu tướng Đinh Văn Nơi, Cục trưởng Cục An ninh chính trị nội bộ (A03). Đại tá Phạm Văn Hà, trưởng phòng 5, Cục An ninh chính trị nội bộ cùng một số đơn vị trực thuộc. Về phía báo Pháp luật Việt có TS. Vũ Hoài Nam, Tổng biên tập; TS. Vũ Hồng Thuý, Phó Tổng biên tập, cùng đại diện các phòng, ban của báo.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp kiểm tra tình hình, tiến độ triển khai dự án Đầu tư xây dựng Cơ sở 2 Trường Đại học Luật Hà Nội

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp kiểm tra tình hình, tiến độ triển khai dự án Đầu tư xây dựng Cơ sở 2 Trường Đại học Luật Hà Nội

(PLM) - Sáng ngày 13/5, tại Cơ sở 2 của Trường Đại học Luật Hà Nội tại Bắc Ninh, Đoàn kiểm tra của Cục Kế hoạch - Tài chính, Bộ Tư pháp đã có buổi làm việc với chủ đầu tư và các đơn vị liên quan nhằm đánh giá tiến độ thi công cũng như tình hình giải ngân vốn đầu tư công năm 2025. Đoàn do đồng chí Phan Anh Tuấn – Cục trưởng Cục Kế hoạch – Tài chính, Bộ Tư pháp làm trưởng đoàn.

Trường Đại học Công đoàn tổ chức thành công Hội thảo Khoa học Quốc gia về du lịch xanh ở Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu

Trường Đại học Công đoàn tổ chức thành công Hội thảo Khoa học Quốc gia về du lịch xanh ở Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu

(PLM) - Ngày 14/05/2025 tại trường Đại học Công đoàn đã diễn ra Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “ Du lịch xanh ở Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu: Thực trạng và giải pháp”. Sau nhiều giờ làm việc, hội thảo đã trình bày nhiều tham luận quan trọng, chỉ ra nhiều giải pháp mang tính vĩ mô và vi mô giúp định hình chiến lược phát triển du lịch bền vững, có giá trị thực tiễn cao, giúp các tổ chức, doanh nghiệp trong ngành có thể áp dụng hiệu quả vào hoạt động quản trị và vận hành.