Gỡ vướng mắc, lấy lại niềm tin cho thị trường trái phiếu, chứng khoán

Ngày 23/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có cuộc họp với 7 công ty chứng khoán và 32 doanh nghiệp thực hiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ để tìm giải pháp tháo gỡ các vướng mắc khó khăn cho các thị trường này.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, thời gian qua thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp đã có nhiều biến động, niềm tin của nhà đầu tư với trái phiếu và cổ phiếu đang rất thấp. Chỉ số VN-Index đã mất khoảng 600 điểm (38%) so với đầu năm 2022, nhiều cổ phiếu mất đến 70% giá trị, thanh khoản hạn chế, nợ toàn thị trường hiện nay 1.260.000 tỷ đồng chiếm gần 10% so với dư nợ vay ngân hàng thương mại.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, từ nay đến cuối năm thị trường trái phiếu doanh nghiệp phải đáo hạn hơn 53.000 tỷ đồng; trong đó, bất động sản chiếm 39%, doanh nghiệp sản xuất khác 19%... Sang năm 2023 số lượng trái phiếu doanh nghiệp phải đáo hạn là 284.000 tỷ đồng, năm 2024 đáo hạn 363.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc một số doanh nghiệp có sai phạm và bị xử lý, cùng với các tin đồn đã dẫn đến tâm lý các nhà đầu tư rút tiền dẫn đến thanh khoản khó khăn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam đã khẳng định được vai trò là kênh huy động vốn quan trọng đối với doanh nghiệp, “chia sẻ” rất hiệu quả gánh nặng cho kênh tín dụng ngân hàng và hiện vẫn khá tiềm năng

Tại cuộc họp Bộ trưởng đã khuyến nghị các chủ thể tham gia thị trường công ty chứng khoán cũng như các doanh nghiệp Hiệp hội trái phiếu nêu rõ những khó khăn, vướng mắc của thị trường liên quan đến tình hình thị trường tài chính, tiền tệ liên quan đến thanh khoản cũng như các khó khăn về mặt pháp lý.

Ông Nguyễn Vũ Long, Quyền Tổng giám đốc của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, nút thắt lớn nhất hiện nay đối với thị trường trái phiếu là dòng vốn thanh khoản của doanh nghiệp. Hiện nay các kênh huy động vốn của doanh nghiệp đều đang bị ách tắc, ngân hàng đã hết room tín dụng từ giữa quý II đầu quý III, các kênh huy động vốn khác của doanh nghiệp như thị trường cổ phiếu thì gần đây rất khó khăn.

Trong khi đó, kênh trái phiếu trong quý 4 gần như không có doanh nghiệp nào huy động được trái phiếu mới, đặc biệt sau vài sự kiện xảy ra cũng như điều chỉnh của Nghị định 65 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế, dẫn đến kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp bị ách tắc.

Theo ông Nguyễn Vũ Long, trong ngắn hạn điều quan trọng nhất là phải duy trì thanh khoản để các doanh nghiệp có dòng vốn lưu thông từ đó mới có thể tiếp tục hoạt động sản xuất kinh doanh

“Tôi cho rằng thanh khoản bù đắp kịp thời nhất hiện nay sẽ đến từ tín dụng ngân hàng, nhưng lại không thể cho vay mới khi các ngân hàng đã cạn room,” ông Nguyễn Vũ Long nói.

Ông Nguyễn Vũ Long cũng cho rằng, niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường rất quan trọng. Một số sự việc xảy ra thời gian gần đây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của nhà đầu tư do đó trong dài cần lấy lại niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường vốn. Nhà đầu tư cần biết rằng đây chỉ là những “con sâu”, là một phần trên thị trường chứ không phải bức tranh của toàn bộ thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Đối với thị trường cổ phiếu, ông Nguyễn Vũ Long cho rằng hiện nay Việt Nam đã phát triển đến giai đoạn mà yếu tố cung cầu trên thị trường tự cân bằng theo theo quá trình, có giai đoạn thị trường tâm lý chung là tiêu cực bi quan nhưng trong dài hạn là sự cân bằng trở lại và thị trường cổ phiếu sẽ phản ánh đúng với sức khỏe của nền kinh tế Việt Nam.

Trong khi đó, nói về trách nhiệm của các doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, ông Lê Quốc Bình, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, các tổ chức phát hành phải là người chịu trách nhiệm hoàn trả nợ trái phiếu đến hạn cho các đầu tư, đây không phải trách nhiệm của nhà nước.

“Mặc dù hiện nay, dòng tiền của các doanh nghiệp đang rất khó khăn nhưng doanh nghiệp phải xoay xở tất cả các kênh huy động, thậm chí phải bán rẻ tài sản, hạ giá sản phẩm để thu hồi dòng tiền về mà thực hiện đúng cam kết với các nhà đầu tư trái phiếu. Có như vậy thì niềm tin của nhà đầu tư trái phiếu mới được vực dậy và thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới có thể tiếp tục phát triển được,” ông Lê Quốc Bình nhấn mạnh.

Ông Lê Quốc Bình kiến nghị là các hỗ trợ không phải bằng tiền mà hỗ trợ bằng việc giải quyết các hồ sơ pháp lý cho các dự án, đặc biệt là các dự án bất động sản có thể giải quyết nhanh để các nhà đầu tư trong các dự án bất động sản có thể đưa sản phẩm ra thị trường sớm để có điều kiện bán được với giá rẻ và thu hồi vốn thực hiện việc trả nợ gốc, trả lãi trái phiếu cho các nhà đầu tư trái phiếu đúng hạn.

Chia sẻ thêm về việc phát trái phiếu của công ty, ông Bình cho biết luôn luôn xác định việc thực hiện trái phiếu cho các nhà đầu tư là một việc đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp để giữ chữ tín của doanh nghiệp thị trường tài chính nói chung và thị trường trái phiếu riêng.

“Do vậy, trước 6 tháng trước ngày đến hạn thì chúng tôi phải thực hiện đồng loạt tất cả các giải pháp để đảm bảo rằng đến ngày trái phiếu đến hạn thì có đủ nguồn để thanh toán nợ gốc và lãi trái phiếu các nhà đầu tư. Chúng tôi thực hiện phát hành trái phiếu từ năm 2006, là doanh nghiệp đầu tiên của cả nước thực hiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp và đến bây giờ là sau 16 năm, chúng tôi vẫn thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết đối với các nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp dù là phát hành riêng lẻ hay phát hành ra công chúng,” ông Lê Quốc Bình nói.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trên cơ sở các kiến nghị của các doanh nghiệp, công ty chứng khoán, sẽ tổng hợp với các bộ, ngành có liên quan báo cáo Thủ tướng Chính phủ, báo cáo Chính phủ để đưa ra những giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để làm sao củng cố niềm tin của thị trường, đưa thị trường tiếp tục phát triển một cách bền vững.

Bên cạnh đó, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư để các nhà đầu tư sớm quay lại thị trường và thị trường trong thời gian tới sẽ phát triển một cách mạnh mẽ giúp cho các doanh nghiệp huy động được vốn trên thị trường.

Bộ Tài chính cho biết cũng sẽ rà soát khung pháp lý, sửa đổi Luật Chứng khoán, kể cả những Nghị định mà Chính phủ mới ban hành là Nghị định 65, Bộ sẽ triển khai rà soát kỹ, lắng nghe các ý kiến của các đại biểu trong ngày hôm nay và có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ để có những điều chỉnh phù hợp giúp cho thị trường tiếp tục ổn định và phát triển./.