Trung tâm đổi mới và công nghệ đang nổi
“Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành ngọn hải đăng của khu vực về cơ hội đầu tư công nghệ”, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam (NIC) Vũ Quốc Huy khẳng định trong lời giới thiệu về Báo cáo Đổi mới & Công nghệ Việt Nam 2024 được công bố tại Diễn đàn Đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2024.
Trong Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2023 (GII 2023), Việt Nam đã tăng hai bậc lên vị trí thứ 46 trong số 132 quốc gia và nền kinh tế được liệt kê. Sự tiến bộ này làm nổi bật tiềm năng của Việt Nam như một trung tâm đổi mới và công nghệ đang nổi lên, thu hút sự chú ý và đầu tư từ khắp nơi trên thế giới.
Ưu tiên đổi mới và tinh thần khởi nghiệp, Chính phủ đã triển khai một loạt các sáng kiến để tạo ra môi trường thuận lợi cho các công ty công nghệ, trong đó Trung tâm đổi mới sáng tạo Việt Nam (NIC), một trung tâm hỗ trợ năng động cho các công ty khởi nghiệp, đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực này. Thông qua NIC, các công ty khởi nghiệp nhận được sự hướng dẫn quan trọng từ các chuyên gia trong ngành, tiếp cận các nhà đầu tư tiềm năng và các cơ hội hợp tác để thúc đẩy sự phát triển của họ.
Theo Báo cáo Đổi mới & Công nghệ Việt Nam 2024, năm 2023, các công ty khởi nghiệp công nghệ Việt Nam đã nhận được tổng vốn đầu tư là 529 triệu USD, giảm 17% so với năm trước. Thống kê này cho thấy sự tác động của điều kiện kinh tế toàn cầu đầy thách thức đối với hoạt động kinh doanh nói chung và các công ty khởi nghiệp công nghệ Việt Nam nói riêng.
Mặc dù giảm 17%, nhưng nguồn vốn VC (vốn liên doanh là vốn tài chính cung cấp cho các công ty khởi động, tăng trưởng, rủi ro cao, có tiềm năng lớn giai đoạn sơ khai) của Việt Nam vẫn thể hiện khả năng phục hồi ấn tượng, nổi bật trong bối cảnh toàn cầu khi tổng nguồn vốn VC giảm 35%.
Tại Đông Nam Á, Việt Nam vẫn giữ vị trí thứ ba về số lượng giao dịch và giành lại vị trí thứ ba về giá trị giao dịch, với Singapore dẫn đầu ở cả hai khía cạnh, theo sát là Indonesia. Y tế và Giáo dục đạt mức đầu tư cao kỷ lục, với mức tăng ấn tượng lần lượt là 391% và 107%. Năm 2023, gần 100 nhà đầu tư đã hỗ trợ các công ty khởi nghiệp Việt Nam, trong đó Singapore dẫn đầu với tư cách là nhà đầu tư tích cực nhất trong lĩnh vực công nghệ của Việt Nam, theo sát là Việt Nam ở vị trí thứ hai.
 |
| Ảnh minh họa. (Nguồn: Báo Đầu tư) |
Ông Kobe Ge, Giám đốc khu vực thị trường vốn Trung Quốc tại Thị trường Chứng khoán New York (NYSE) cho biết, các nhà đầu tư quốc tế ngày càng quan tâm đến Việt Nam nhờ tốc độ phát triển kinh tế vượt bậc, cơ cấu dân số trẻ đầy tiềm năng và những cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ trong việc thúc đẩy đổi mới thông qua các chính sách mang tầm nhìn dài hạn.
Tuy nhiên, dù cơ hội đầu tư tại Việt Nam rất phong phú nhưng vẫn ở vị trí phía sau so với các khu vực phát triển hơn như Bắc Mỹ, nơi chiếm gần một nửa tổng số vốn tư nhân huy động trong năm 2023. “Có một khoảng trống rõ ràng trong dòng chảy vốn chỉ có thể được thu hẹp thông qua các sáng kiến chiến lược và sự hỗ trợ toàn diện hơn cho nguồn vốn tư nhân”, ông Bình Trần, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Nhà đầu tư vốn tư nhân Việt Nam (VPCA) nói.
VPCA ra mắt năm 2024 với các hoạt động thúc đẩy các hoạt động thực hành tốt nhất trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm (VC) và vốn cổ phần tư nhân (PE) để đẩy nhanh sản lượng vốn, nhân tài trong ngành và tạo ra giá trị. Đến năm 2035, VPCA đặt mục tiêu chuyển 35 tỷ USD đầu tư tư nhân để thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh và mở rộng kinh tế.
VPCA phấn đấu tạo ra một hệ sinh thái toàn diện thúc đẩy tiến bộ và mang lại lợi ích hữu hình cho đầu tư vốn và đổi mới kinh doanh. Để đạt được điều này, cơ quan sẽ khởi động các sáng kiến như các sự kiện kín độc quyền, hội nghị thượng đỉnh chiến lược và diễn đàn ngành, tất cả đều được thiết kế để thu hút các bên liên quan chính và vun đắp sự hợp tác có tác động cao.
Gây dựng những “kỳ lân” tương lai
Được thành lập vào đầu năm 2019, Coolmate là Công ty khởi nghiệp đầu tiên của Việt Nam nhận tài trợ 3 tỷ đô la từ GSR Ventures. GSR Ventures là công ty đầu tư mạo hiểm toàn cầu, với nhiều thập kỷ kinh nghiệm trong việc giúp các công ty khởi nghiệp ban đầu phát triển thành kỳ lân (các công ty khởi nghiệp có giá trị trên 1 tỷ đô la). GSR Ventures nổi tiếng thế giới cho các kỳ lân bao gồm Advance Intelligence Group, Nium, Ele.me và Xiaohongshu.
Coolmate đã tăng gấp ba doanh thu sau 01 năm hoạt động và mong muốn trở thành ví dụ về một doanh nghiệp bền vững có thể mang lại giá trị thực sự cho khách hàng, nhân viên, đối tác và cổ đông. Với sự hỗ trợ từ GSR Ventures và Do Ventures, Coolmate đẩy nhanh quá trình hoàn thiện chuỗi cung ứng và sử dụng nguồn vốn mới trong sự mở rộng nhanh chóng của thương mại điện tử của Việt Nam để đạt được mục tiêu doanh số và lên kế hoạch IPO vào năm 2025.
 |
| Coolmate là Công ty khởi nghiệp đầu tiên của Việt Nam nhận tài trợ 3 tỷ đô la từ GSR Ventures. (Ảnh: Do Ventures) |
Năm 2022, ứng dụng dịch vụ tài chính MFast đã huy động được 2,5 triệu USD trong vòng gọi vốn do Ascend Vietnam Ventures dẫn đầu với sự tham gia của Wavemaker, Do Ventures & JAFCO Asia, nâng tổng số vốn huy động được lên 4 triệu USD. Với nguồn vốn mới này, MFast đang tích cực tìm kiếm nhân tài trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm công nghệ, tiếp thị và bán hàng, phát triển công nghệ và hệ thống phân tích dữ liệu có thể tạo ra xếp hạng tín dụng người tiêu dùng, mở rộng mạng lưới đại lý của MFast và thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới. Công nghệ mới này sẽ tăng cường tự động hóa khi đánh giá, thẩm định và phê duyệt các sản phẩm tài chính cho người tiêu dùng. MFast cũng có kế hoạch mở rộng sang các quốc gia Đông Nam Á khác như Philippines và Thái Lan.
Cũng ra đời vào năm 2019, Vuihoc là một nền tảng giáo dục trực tuyến cung cấp nền giáo dục chất lượng cao với mức giá phải chăng cho học sinh Việt Nam. Startup nền tảng giáo dục trực tuyến Vuihoc lọt top 3 trong bảng xếp hạng “ngôi sao đang lên” của Edtech thế giới năm 2024 do tạp chí Time (Mỹ) và hãng nghiên cứu thị trường Statista thực hiện... Đây cũng là đại diện duy nhất của khu vực Đông Nam Á nằm trong danh sách này.
Năm 2023, Vuihoc đã nhận được khoản đầu tư trị giá 6 triệu USD trong vòng gọi vốn Series A do TNB Aura dẫn đầu. Với số tiền đầu tư trên, startup này đã đẩy mạnh khai thác công nghệ trí tuệ nhân tạo AI nhằm mục đích mang lại trải nghiệm học tập cá nhân hoá và tối ưu theo nhu cầu học tập của từng học sinh. Công ty sẽ chuyển vốn mới vào việc phát triển hoạt động kinh doanh hiện tại để đạt được cột mốc 1 triệu người dùng trả phí và tiếp tục đầu tư vào công nghệ để hỗ trợ học tập thích ứng, qua đó tăng cường sự tham gia và hiệu quả học tập của học sinh.
Việt Nam được xếp thứ 46 trong Chỉ số đổi mới, TOP 7 toàn cầu 2023 về đổi mới cho nhóm thu nhập trung bình trong thập kỷ qua; Tăng trưởng 46% theo năm về số người dùng nền tảng kỹ thuật số; TOP 3 quốc gia và nền kinh tế có hiệu suất đổi mới trong năm thứ 13 liên tiếp và TOP 10 các quốc gia và nền kinh tế dẫn đầu về lượt tải xuống ứng dụng di động mới trong 2 năm liên tiếp.
Huy Anh (tổng hợp)
