Ghi nhận hiệu quả tích cực từ quá trình thí điểm
Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Theo đó, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được coi là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ của ngành Hải quan, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, kiểm tra hồ sơ hải quan ngày càng được chú trọng.
Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Cục Hải quan, Ban Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan (CNTT & TKHQ) đã phối hợp với các Chi cục Hải quan khu vực triển khai thí điểm chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACCS/VCIS.
Từ cuối tháng 5/2025, chức năng tự động phân công đã được kích hoạt và thử nghiệm tại một số Đội Hải quan thuộc các Chi cục Hải quan khu vực III, IV.
Tại Chi cục Hải quan khu vực III, trong 3 ngày thí điểm, hệ thống đã xử lý 720 tờ khai luồng vàng, trong đó có 609 tờ khai được phân công tự động, 111 tờ khai phân công thủ công. Đặc biệt, 61 tờ khai đăng ký ngoài giờ hành chính (chiếm tỷ lệ trên 10%) cũng được hệ thống tự động tiếp nhận và phân công ngay khi phát sinh.
Tại Chi cục Hải quan khu vực IV, từ ngày 31/5 đến 02/6/2025, tổng cộng 2.063 tờ khai được phân công tự động kiểm tra hồ sơ tại các địa phương như Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dương, Nam Định.
Qua thí điểm, cơ quan hải quan nhận thấy, chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACCS/VCIS mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Quá trình phân công được thực hiện ngẫu nhiên, tuần tự, không phụ thuộc vào doanh nghiệp, loại hình tờ khai hay mặt hàng, đảm bảo tính khách quan, minh bạch.
Hệ thống giúp giảm tải cho lãnh đạo các đơn vị, tiết kiệm thời gian phân công, hoạt động 24/7 không phụ thuộc vào cá nhân. Đặc biệt, bộ phận công chức kiểm tra hồ sơ cần tích cực, chủ động nâng cao năng lực chuyên môn để xử lý đa dạng các loại hình hồ sơ, góp phần nâng cao chất lượng công tác chuyên môn nghiệp vụ toàn ngành.
Việc triển khai thí điểm chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ hải quan trên hệ thống VNACCS/VCIS bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp giảm thời gian xử lý tờ khai, phân bổ hợp lý khối lượng công việc giữa các công chức, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Hải quan.
Chính thức triển khai trên toàn hệ thống từ ngày 01/7/2025
Trên cơ sở kết quả triển khai thí điểm, Cục Hải quan đã ban hành Công văn số 9689/CHQ-CNTT ngày 19/6/2025 hướng dẫn các Chi cục Hải quan khu vực chính thức triển khai chức năng tự động phân công công chức kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACCS/VCIS từ ngày 01/7/2025.
Chức năng tự động phân công được thiết kế áp dụng cho các tờ khai đăng ký trên hệ thống và được phân luồng kiểm tra hồ sơ (luồng vàng). Hệ thống hoạt động 24/7, tự động phân công khi có tờ khai phát sinh cho các công chức có quyền kiểm tra hồ sơ và được đăng ký trên hệ thống theo nguyên tắc quay vòng tuần tự trên danh sách tài khoản đã đăng ký và không có thời gian “chết”.
Trong trường hợp phát sinh các tình huống đặc biệt như tờ khai nhánh, tờ khai chung container hoặc công chức vắng đột xuất, người có thẩm quyền phân công có thể điều chỉnh thủ công để không làm ảnh hưởng đến tiến độ xử lý.
Đối với các đơn vị có nhiều bộ phận xử lý tờ khai theo nhóm riêng biệt, cần phối hợp, Cục Hải quan cũng đã có giải pháp để cấu hình hệ thống và phân quyền phù hợp, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp sử dụng đúng mã bộ phận khi đăng ký tờ khai để đảm bảo phân công chính xác.
Việc ứng dụng công nghệ tự động hóa vào quy trình nghiệp vụ không chỉ giúp ngành Hải quan hiện đại hóa quản lý mà còn góp phần xây dựng môi trường thông quan minh bạch, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển kinh tế đất nước.
Tuấn Kiệt
