Xu hướng xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), Việt Nam đang là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 2 cho thị trường Mỹ sau Thái Lan. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Donald Trump đã cho tăng thuế NK đối với các mặt hàng cá ngừ NK từ Trung Quốc lên 10% và năm 2019 là lên 25%.
Tại thời điểm đó, Trung Quốc đang là 1 trong 5 nguồn cung cá ngừ chính cho thị trường Mỹ. Đặc biệt, nước này đang nắm giữ phần lớn thị phần tại phân khúc thị trường loin cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 của Mỹ, do các sản phẩm của nước này có giá rẻ. Và việc tăng thuế NK đã khiến cho các nhà NK Mỹ phải tìm nguồn cung thay thế với giá cả cạnh tranh hơn, trong đó có Việt Nam.
Giá trị XK cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này đã có xu hướng tăng lên nhanh chóng. Mặc dù những năm sau đó XK cá ngừ của Việt Nam sang Mỹ bị tác động mạnh của đại dịch Covid-19 và cuộc khủng hoảng kinh tế nhưng kim ngạch XK năm 2024 vẫn tăng 72% so với thời điểm 8 năm trước.
Năm 2024 XK cá ngừ của Việt Nam sang Mỹ tăng trưởng liên tục. Năm qua, trong khi XK thịt/loin cá ngừ đông lạnh của Việt Nam sang Mỹ có xu hướng tăng trưởng liên tục, XK cá ngừ chế biến và đóng hộp lại không ổn định và có xu hướng giảm, đặc biệt trong nửa cuối năm.
Tại phân khúc thị trường cá ngừ đóng hộp, Việt Nam đang là nguồn cung lớn thứ 3 sau Thái Lan và Mexico. Trong năm qua, Mỹ có xu hướng giảm NK từ Mexico, tăng NK từ Việt Nam. Đặc biệt với các sản phẩm cá ngừ đóng hộp dành cho phân khúc dịch vụ thực phẩm (nhà hàng, căntin, dịch vụ ăn uống...), Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc trở thành nhà cung cấp lớn nhất cho thị trường Mỹ.
Còn tại phân khúc thịt/loin cá ngừ đông lạnh mã HS030487 của Mỹ, Việt Nam đang là nguồn cung lớn thứ 2 sau Indonesia và trước Thái Lan. NK nhóm sản phẩm này của Mỹ từ Thái Lan đang giảm, trái lại NK từ Việt Nam và Indonesia đều tăng.
Thuế quan mới của Mỹ tác động thế nào tới cá ngừ Việt Nam?
Ngày đầu tiên của tháng 2/2025, ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh áp thuế quan lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ 3 đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ là Trung Quốc, Canada và Mexico. Sắc lệnh do ông Trump ký áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 4/2, và 25% lên hàng hóa từ Mexico và Canada, đang tạm dừng trong 30 ngày.
Quyết định này của ông Trump dự kiến sẽ ảnh hưởng đến giá cá ngừ đóng hộp tại Mỹ. Sức mua của người tiêu dùng Mỹ có thể bị ảnh hưởng vì các nhà bán lẻ có thể phải tăng giá sản phẩm.
Nhưng điều đáng chú ý là cá ngừ vằn ngâm dầu đóng hộp nhập khẩu vào Mỹ đang phải chịu mức thuế từ 12,5% đến 35%, trừ khi một quốc gia có thoả thuận được hưởng ưu đãi hoặc giảm thuế khi XK sang thị trường này. Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico - Canada (gọi tắt USMCA), được Trump ký vào năm 2020 vẫn có hiệu lực, theo đó Mexico và Canada được hưởng mức thuế ưu đãi đối với nhiều sản phẩm bao gồm cả cá ngừ. Do đó, nếu như các cuộc đàm phán với Mexico và Canada thất bại, các sản phẩm cá ngừ của 2 nước này, đặc biệt là Mexico, sang Mỹ bị sụt giảm.
Tương tự như vậy, với trường hợp của Trung Quốc, XK cá ngừ của nước này sang Mỹ sau khi bị áp thuế bổ sung cũng sẽ bị tác động mạnh.
Theo phân tích của ông Phạm Quang Vinh, Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Mỹ là một vấn đề tương hỗ khách quan trong thương mại giữa các nền kinh tế. Nếu Mỹ hạn chế Trung Quốc thì đương nhiên sẽ phải tăng nhập khẩu từ các nước khác, trong đó Việt Nam là một quốc gia có lợi thế cạnh tranh. Chính vì thế, đây sẽ là cơ hội cho các DN Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường cá ngừ Mỹ.
Theo VASEP
