15 hồ sơ đã được khởi tố
Trước tình trạng doanh nghiệp (DN) vi phạm nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) diễn ra ngày càng phức tạp, nhằm tạo hành lang pháp lý mạnh mẽ để xử lý nghiêm khắc hơn đối với các hành vi vi phạm các chính sách BHXH, BHYT, BHTN đang gây bức xúc cho xã hội, Bộ luật Hình sự năm 2015 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018) đã bổ sung các điều luật quy định về các tội danh trong lĩnh vực BHXH, trong đó có tội "Gian lận BHXH, BHTN" (Điều 214), tội "Gian lận BHYT" (Điều 215) và tội "Trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN" (Điều 216).
Ngày 15/8/2019, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP (Nghị quyết số 05) hướng dẫn áp dụng Điều 214, Điều 215 và Điều 216 do đây là các tội danh mới, lần đầu tiên được quy định trong BLHS để thống nhất áp dụng trong thực tiễn.
BHXH Việt Nam cho biết, triển khai thực hiện Nghị quyết số 05, ngày 22/01/2020 BHXH Việt Nam đã ban hành Công văn số 239/BHXH-PC hướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố tiếp nhận, xử lý thông tin, lập, gửi hồ sơ kiến nghị khởi tố (KNKT).
Từ tháng 9/2019, khi Nghị quyết số 05 có hiệu lực thi hành, BHXH các tỉnh, thành phố đã tích cực, chủ động triển khai thực hiện, đặc biệt sau khi có hướng dẫn của BHXH Việt Nam về lập hồ sơ KNKT.
Theo số liệu thống kê của BHXH Việt Nam, tính từ năm 2018 đến hết 31/12/2023, toàn ngành BHXH Việt Nam đã gửi 417 hồ sơ KNKT sang Cơ quan điều tra, trong đó có 34 hồ sơ KNKT theo Điều 214 về tội "Gian lận BHXH, BHTN", 4 hồ sơ kiến nghị khởi tố theo Điều 215 về tội "Gian lận BHY", 379 hồ sơ kiến nghị khởi tố theo Điều 216 về tội "Trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN".
Riêng năm 2023, toàn ngành phát sinh 26 hồ sơ KNKT (17 hồ sơ theo Điều 214, 01 hồ sơ theo Điều 215, 08 hồ sơ theo Điều 216).
Tuy nhiên, tính đến nay mới có 15 hồ sơ đã được khởi tố, trong đó có 08 bản án đã có hiệu lực pháp luật với số tiền cá nhân, tổ chức phải thi hành án cho cơ quan BHXH là 2.690.508.989 đồng, số tiền cơ quan BHXH đã thu hồi được từ thi hành án đạt 2.381.982.535 đồng (chiếm 88,5% số tiền phải thi hành án); 220 hồ sơ không khởi tố do được xác định là không có dấu hiệu tội phạm, không có hành vi vi phạm hoặc chuyển xử lý hành chính; 23 hồ sơ tạm đình chỉ giải quyết kiến nghị khởi tố; 2 hồ sơ bị tạm đình chỉ, đình chỉ; 103 hồ sơ vẫn đang trong quá trình xem xét, giải quyết.
Nan giải trong thực hiện lập, gửi hồ sơ kiến nghị khởi tố
BHXH Việt Nam cho biết, trong quá trình thực hiện lập, gửi hồ sơ KNKT, cơ quan BHXH các địa phương còn gặp một số vướng mắc, cụ thể:
Thứ nhất, cơ quan Công an xác định hành vi chậm đóng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm do không có yếu tố gian dối hoặc thủ đoạn khác.
Thực tiễn công tác gửi KNKT cho thấy, hầu hết các hành vi cơ quan BHXH xem xét, lập hồ sơ gửi KNKT được xác định là hành vi chậm đóng. Theo đó, đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ) đã kê khai đầy đủ số người tham gia BHXH, số tiền phải đóng, khấu trừ tiền lương của người lao động (NLĐ) để đóng BHXH, BHTN, BHYT nhưng chưa đóng được cơ quan Công an xác định là không có thủ đoạn gian dối hoặc thủ đoạn khác nên không thỏa mãn dấu hiệu tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 216.
Thứ hai, về dấu hiệu “đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm”, Cơ quan điều tra không thụ lý hồ sơ do quyết định xử phạt VPHC do cơ quan BHXH ban hành được xác định đối với hành vi chậm đóng nên chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định. Ngoài ra, biên bản xử phạt VPHC xác định chủ thể là đơn vị SDLĐ nên việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân không có căn cứ.
Bên cạnh đó, liên quan dấu hiệu “đã bị xử phạt VPHC về hành vi này mà còn vi phạm” còn có cách hiểu khác nhau: Hành vi đã bị xử phạt VPHC mà còn vi phạm được hiểu là cùng hành vi vi phạm đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng đơn vị SDLĐ không nộp số tiền vi phạm (thỏa mãn dấu hiệu từ đủ 6 tháng trở lên đối với 10 người hoặc 50 triệu đồng) hay là hành vi vi phạm tiếp tục tái diễn sau khi đã bị phạt VPHC (mà đơn vị SDLĐ trước đó đã nộp tiền hoặc chưa nộp số tiền vi phạm được xác định trong quyết định xử phạt VPHC).
Thứ ba, đối với hành vi chậm đóng mà đơn vị SDLĐ đã kê khai đầy đủ số người, số tiền phải đóng nhưng không đóng (lý do phía đơn vị đưa ra là do khó khăn trong sản xuất kinh doanh, không có thủ đoạn gian dối), Cơ quan điều tra có ý kiến “Đơn vị nợ do khó khăn, đề nghị khởi kiện vụ án dân sự theo quy định pháp luật”. Tuy nhiên, hiện việc khởi kiện của tổ chức công đoàn hiện đang gặp nhiều vướng mắc nên hầu như không thực hiện được trên thực tế do khó khăn trong việc thực hiện quy định về ủy quyền của NLĐ và thực tế triển khai của tổ chức công đoàn.
BHXH Việt Nam cũng cho biết, tính đến nay, trên thực tế chưa có vụ án nào liên quan Điều 216 được đưa ra xét xử do cơ quan Công an xác định hành vi vi phạm chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, chưa đủ điều kiện thụ lý; cơ quan BHXH gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định hành vi trốn đóng để xử phạt VPHC làm cơ sở, tiền đề để xử lý hình sự về tội trốn đóng; Mặt khác, theo Điều 216 chỉ xử lý được với pháp nhân, khó áp dụng với cá nhân do chưa có quy định về xử phạt VPHC về đóng BHXH, BHYT đối với cá nhân là người quản lý, điều hành, người đại diện theo pháp luật của đơn vị SDLĐ.
Trước thực trạng trên, BHXH Việt Nam cho rằng, cần thiết nghiên cứu xây dựng cụ thể các quy định liên quan đến chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT trong dự thảo Luật BHXH, Luật BHYT sửa đổi và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đảm bảo sự đồng bộ với các quy định pháp luật hành chính, hình sự và tình hình thực tiễn tổ chức, thực hiện.
Đồng thời, cần có hướng dẫn cách thu thập hồ sơ tài liệu đảm bảo điều kiện cần và đủ trước khi gửi hồ sơ kiến nghị khởi tố đến Cơ quan điều tra, nhằm đáp ứng đầy đủ điều kiện chuyển hóa hồ sơ, tài liệu thành chứng cứ phục vụ công tác điều tra, khởi tố đối với tội danh trốn đóng theo Điều 216 Bộ luật Hình sự.
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Sáng 10/10, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh đã có mặt tại trụ sở Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam để trao số tiền 740 triệu đồng ủng hộ đồng bào các tỉnh bị thiệt hại do bão lũ.
(PLM) Từ ngày 9 đến 11/10/2025, Hội nghị Ung thư Phổi Châu Á 2025 lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác quốc tế về nghiên cứu và điều trị ung thư. Sự kiện do Tổng Hội Y học Việt Nam và Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam phối hợp cùng Hội Nghiên cứu Ung thư Phổi Thế giới tổ chức.
(PLM) - Từ tối ngày 8/10, mực nước sông Cầu và sông Cà Lồ dâng nhanh, lên vượt mức báo động 3, nước tràn qua đê vào khu vực dân cư gây ngập sâu tại nhiều xã như Sóc Sơn, Trung Giã, Đa Phúc, Thư Lâm, Nội Bài. Công an thành phố Hà Nội đã nhanh chóng huy động các lực lượng chạy đua với lũ dữ, triển khai đồng thời nhiều mũi công tác, sử dụng xuồng máy, ca nô, phao cứu sinh và thiết bị chuyên dụng, đi sâu vào từng ngõ nhỏ, từng nhà, dùng loa và đèn pin ra tín hiệu kêu gọi di tản.
(PLM) - Sáng 10/10, Trường Tiểu học Ngô Thì Nhậm (phường Hai Bà Trưng, TP Hà Nội) tổ chức chương trình “Hành trình yêu thương – Thắp sáng ước mơ”, phát động quyên góp ủng hộ đồng bào các tỉnh bị ảnh hưởng bởi mưa lũ.
(PLM) - “Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”, “Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ” — những câu ca dao, tục ngữ giản dị ấy lại vang lên tha thiết trong những ngày bão lũ vừa qua. Giữa cảnh nước dâng, nhà trôi, ruộng vườn tan hoang, người Việt lại thấy ấm lòng bởi tinh thần tương thân tương ái, bởi nghĩa đồng bào sâu nặng vốn đã ăn sâu trong máu thịt dân tộc. Trong cơn lũ dữ, có những giọt nước mắt rơi vì đau thương, nhưng cũng có những giọt nước mắt rơi vì xúc động – xúc động bởi tình người, tình đồng bào, bởi truyền thống tốt đẹp “lá lành đùm lá rách” vẫn vẹn nguyên qua bao thế hệ người Việt.
(PLM) - Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 11, mực nước sông Cầu đoạn qua địa bàn hai xã Trung Giã và Đa Phúc (Hà Nội) tiếp tục dâng cao, gây ngập úng nhiều khu vực dân cư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sinh hoạt của nhiều hộ dân.
(PLM) - Trước tình hình mực nước trên sông Cầu đặc biệt lớn, đã vượt đỉnh lũ lịch sử và có nguy cơ ảnh hưởng lớn các địa phương nằm ở khu vực hạ lưu, ngày 8/10, Đội Cảnh sát đường thủy số 1 (Phòng Cảnh sát giao thông – Công an TP Hà Nội) đã phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng tổ chức sơ tán, di dời người dân có nguy cơ bị ảnh hưởng đến nơi an toàn.
(PLM) - Sáng 08/10/2025 tại hội trường lớn khu đô thị Park City, phường Dương Nội, Bệnh viện Nhi Hà Nội tổ chức lễ ra mắt Hội nhi khoa thành phố Hà Nội và hội nghị Nhi khoa Hà Nội lần thứ nhất năm 2025.
(PLM) - Do ảnh hưởng hoàn lưu bão số 11, từ đêm 6/10 đến chiều 7/10, tỉnh Cao Bằng hứng chịu đợt mưa rất to, lượng mưa phổ biến 120–200 mm, có nơi trên 220 mm. Mưa lớn gây lũ lớn trên các sông, suối, mực nước sông Bằng Giang và sông Gâm đều vượt mức báo động III gần 2 m, gây ngập lụt diện rộng và sạt lở đất ở nhiều địa phương.
(PLM) - Sáng 8/10, Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã hoàn thành toàn bộ chương trình làm việc và chính thức bế mạc. Phát biểu tại phiên bế mạc, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định hội nghị đã thảo luận dân chủ, khoa học và thống nhất cao nhiều chủ trương, quyết sách quan trọng, tạo tiền đề cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
