Đó là “Bốn việc cần làm ngay” được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ trong bài viết “Nhân tài và kiến quốc” đăng trên báo Cứu Quốc số 91 ngày 14/11/1945.
Trước đó, ngay trước thềm lễ Độc lập, ngày 27/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị cải tổ Ủy ban Dân tộc Giải phóng vừa được Quốc dân Đại hội Tân Trào bầu ra trước đó thành Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, với việc mời thêm “nhiều nhân sĩ tham gia Chính phủ đặng cùng nhau gánh vác nhiệm vụ nặng nề mà quốc dân giao phó”.
Sắc lệnh số 78 là một trong 118 Sắc lệnh nằm trong Tập Sắc lệnh của Chủ tịch Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà 1945 – 1946 được công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2016. Sắc lệnh này có chữ ký của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ông Bộ trưởng Bộ Tài chính Phạm Văn Đồng và Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp tiếp ký. Bản gốc Sắc lệnh hiện đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
Ngày 3/9/1945, một ngày sau lễ Độc lập, 15 thành viên của Chính phủ lâm thời, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiến hành phiên họp đầu tiên. Ngay trong phiên họp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra 6 nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa:
Thứ nhất, giải quyết nạn đói. Người đề nghị Chính phủ “phát động một chiến dịch tăng gia sản xuất. Trong khi chờ đợi ngô, khoai và những thứ lương thực phụ khác, phải ba bốn tháng mới có, tôi đề nghị mở cuộc lạc quyên. Mười ngày một lần, tất cả chúng ta nhịn ăn một bữa. Gạo tiết kiệm được phát cho người nghèo.”
Thứ hai, giải quyết nạn dốt, cần đề nghị mở một chiến dịch để chống nạn mù chữ.
Thứ ba, phải có một hiến pháp dân chủ và đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng hay cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu.
Thứ tư, phải giáo dục nhân dân từ bỏ những tật xấu do chế độ thực dân đã dùng mọi thủ đoạn để đầu độc và hủ hóa dân ta, “mở cuộc chiến dịch giáo dục lại tinh thần nhân dân bằng cách thực hiện: cần, kiệm, liêm, chính”.
Thứ năm, bỏ ngay ba thứ thuế: thuế thân, thuế chợ, thuế đò và “tuyệt đối cấm hút thuốc phiện”.
Thứ sáu, tuyên bố: tín ngưỡng tự do Lương - Giáo đoàn kết.
Từ 6 nhiệm vụ cấp bách ấy, Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay lập tức thực thi bằng hàng loạt Sắc lệnh tác động đời sống dân sinh sau đó. Đơn cử như việc ngày 7/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh bãi bỏ thuế thân; Ngày 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ để phụ trách việc chống nạn mù chữ trong cả nước; Ngày 20/10/1945, Chính phủ ra Thông tư giảm tô 25% so với mức địa tô trước Cách mạng; ngày 26/10/1945, Chính phủ ra Nghị định giảm thuế ruộng 20% và miễn thuế hoàn toàn cho những vùng bị ngập lụt; Ngày 8/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi toàn dân chống nạn đói, một trong những tai họa lớn và cấp bách.
Bên cạnh những Sắc lệnh tác động đến đời sống dân sinh xã hội, Chính phủ lâm thời còn liên tiếp cho ra đời những sắc lệnh mang tính lịch sử tới nền dân chủ như việc ngày 8/9/1945, Chính phủ ra Sắc lệnh mở cuộc Tổng tuyển cử để bầu Quốc dân đại hội (Quốc hội). Ngày 20/9/1945, Chính phủ ra Sắc lệnh số 34/SL thành lập Uỷ ban dự thảo Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (gồm 7 người).
Củng cố nền hành chính quốc gia cũng là một trong những đầu việc được Chính phủ đầu tiên của đất nước hết sức chú trọng. Ngày 22/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 63/SL về tổ chức, quyền hạn, cách làm việc của Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp.
Đặc biệt, nỗ lực kiến thiết nước nhà những ngày đầu độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ năm 1945 còn thể hiện ở việc ngày 31/12/1945, ban hành Sắc lệnh số 78 về việc lập một Uỷ ban gọi là Ủy ban Nghiên cứu kế hoạch kiến quốc. Uỷ ban này ra đời theo lời đề nghị của Bộ trưởng Bộ Nội vụ sau khi đã trao đổi ý kiến với nhiều nhà trí thức, chuyên môn và nhân sĩ và sau khi Hội đồng Chính phủ đã thoả thuận. Ngay trong lời mở đầu Sắc lệnh số 78/SL có đoạn viết: “Xét rằng ngay khi lo việc kháng chiến, Chính phủ đã bắt đầu công việc kiến quốc, nhưng sự kiến quốc cần phải có một chương trình cụ thể được nghiên cứu một cách kỹ càng…”.
Thời điểm đó, Uỷ ban gồm 41 thành viên, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Chính phủ. Nhiệm vụ của Ủy ban được xác định rõ tại “Điều thứ nhất” của Sắc lệnh số 78/SL: “Nghiên cứu một kế hoạch thiết thực để kiến thiết quốc gia về các ngành kinh tế, tài chính, hành chính, xã hội, văn hóa và thảo ra những đề án kiến thiết đưa lên Chính phủ”. Điều 8 Sắc lệnh còn định rõ: “Uỷ ban nghiên cứu kế hoạch kiến quốc có quyền giao thiệp với tất cả các Bộ và Công sở để thu thập tài liệu và sẽ được Chính phủ giúp về tài chính và nhân viên”.
Ủy ban Nghiên cứu kế hoạch kiến quốc được xem là tổ chức tiền thân của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) hiện nay. Ngày 14/5/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký ban hành Sắc lệnh số 68/SL thành lập Ban Kinh tế Chính phủ (thay cho Ủy ban NCKHKT), đánh dấu một mốc lịch sử mới của ngành KH&ĐT trước những yêu cầu của công cuộc kháng chiến và kiến quốc trong thời kỳ đó.
Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu đối với Ủy ban Nghiên cứu kế hoạch kiến quốc là: “Tôi mong rằng, các ngài cũng đem hết tài năng và tri thức giúp cho Chính phủ về mặt kiến thiết. Các ngài sẽ là những cố vấn có kinh nghiệm, có tài năng của Chính phủ. Chúng ta cố gắng thực hiện khẩu hiệu kháng chiến, kiến quốc để thực hiện: Có sức giúp sức, có tài năng giúp tài năng”. “Chúng ta đã tranh được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét, thì tự do, độc lập cũng không làm gì. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, của độc lập khi mà dân được ăn no, mặc đủ”- Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở các thành viên Uỷ ban ngay trong cuộc họp đầu tiên của Ủy ban ngày 10/1/1946.
Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu: “Chúng ta phải thực hiện ngay: 1. Làm cho dân có ăn./2. Làm cho dân có mặc/3. Làm cho dân có chỗ ở/4. Làm cho dân có học hành”. “Cái mục đích chúng ta đi đến là bốn điều đó. Đi đến để dân nước ta xứng đáng với tự do, độc lập và giúp sức được cho tự do độc lập”- Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Có thể nói Sắc lệnh số 78 ngày 31/12/1945 là một trong những quyết sách kịp thời phục vụ cho công cuộc kiến quốc nước nhà. Nhờ vậy, kinh tế nước ta đã dần được khôi phục, nhân dân có cơm ăn áo mặc, trẻ em được đến trường, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện. Điều này cũng cho thấy thể hiện sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta.
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), đã trở thành điểm nhấn quan trọng trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 80 năm lịch sử đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự kiện mang đến cho công chúng cơ hội trải nghiệm một bức tranh toàn diện về những thành tựu nổi bật trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị, kinh tế, xã hội đến văn hóa, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, phản ánh sinh động quá trình phát triển đất nước trong 8 thập kỷ qua.
Vụ việc một ngôi nhà 2 tầng xây "nhầm" trên thửa đất đã có sổ đỏ tại Hải Phòng đặt ra nhiều câu hỏi pháp lý đáng chú ý. Vụ việc không chỉ dừng lại ở tranh chấp dân sự mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về hành vi xâm phạm quyền sử dụng đất.
(PLM) - Sáng 16/9, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai bốn nghị quyết mới của Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh: Nghị quyết 72-NQ/TW về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới là một nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và mang tính hành động cao, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe toàn dân.
(PLM) - Sáng 16/9, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến từ điểm cầu Diên Hồng nhà Quốc hội. Tại điểm cầu Bộ Tư pháp, Đồng chí Nguyễn Quang Thái, Phó bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ Tư pháp chủ trì hội nghị. Tham dự tại điểm cầu Bộ Tư pháp có sự tham dự của đồng chí Nguyễn Thanh Tịnh thứ trưởng Bộ Tư pháp, cùng các đồng chí là Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ và các cán bộ chuyên trách tại các cơ quan tham mưu, giúp việc Đảng ủy Bộ.
(PLM) - Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng đã khẳng định vai trò nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Sáng 16/9, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 nghị quyết của Bộ Chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trình bày chuyên đề về những nội dung trọng tâm của Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, cùng Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết.
(PLM) - Tuyến đường dài khoảng 6 km nối từ xóm Quế Sụ (xã Cao Sơn cũ, nay thuộc xã Liên Sơn) ra ngã tư Ba Cời (xã Tân Vinh cũ, nay thuộc xã Lương Sơn) nhiều năm nay đã trở thành nỗi ám ảnh thường trực của người dân. Đây vốn là tuyến huyết mạch phục vụ việc đi lại, sản xuất, thế nhưng ngày đêm bị hàng loạt xe tải siêu trọng chở gạch, đất cày xới, khiến đường xuống cấp nghiêm trọng và tai nạn luôn rình rập.
(PLM) - Xã Lương Sơn (tỉnh Phú Thọ) được hình thành sau đợt sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025, trên cơ sở sáp nhập 4 xã. Từ khi thành lập, chính quyền và nhân dân nơi đây đã nỗ lực đổi mới phương thức quản lý, đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
(PLM) - Ngày 11 tháng 9 năm 2025, tại Cung Kiến trúc Quy hoạch Xây dựng Quốc gia (NECC), sự kiện quốc tế VIET INDUSTRY - CLEANFACT & RHVAC VIETNAM 2025 đã chính thức khai mạc, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp Việt Nam.
(PLM) - Chiều 11/9, tại Bộ Tư pháp, Chương trình lễ bàn giao phụ trách cùng buổi làm việc báo cáo kết quả 8 tháng đầu năm 2025 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm công tác 4 tháng cuối năm 2025 của Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính giữa Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh và Thứ trưởng Phan Chí Hiếu.
