Phim về nghề báo đếm trên đầu ngón tay
Nghề báo chính là một “mỏ vàng” của điện ảnh: có yếu tố kịch tính, có chiều sâu xã hội, có xung đột và những giằng xé nội tâm rất thật. Từ một phóng sự điều tra đến một bài phản biện xã hội, từ việc nhà báo đối mặt với nguy hiểm, đến áp lực giữa nghề nghiệp và đạo đức cá nhân, tất cả đều là chất liệu “đắt giá”.
Ở các nền điện ảnh phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản hay Pháp, nghề báo được đưa lên màn ảnh như một biểu tượng về sự phản biện xã hội và tiếng nói của công lý. Các phim như: Spotlight (Mỹ), The Post (Mỹ), Kill the Messenger, hay Argon (Hàn Quốc) đều từng gây tiếng vang bởi nội dung hấp dẫn và góc nhìn thẳng thắn về nghề báo.
Còn ở Việt Nam, số lượng phim viết về nghề báo chỉ đếm trên đầu ngón tay. Đa phần là những bộ phim truyền hình cũ, ở trong điện ảnh thì gần như trống vắng. Năm 2006, phim “Nghề báo” của đạo diễn Phi Tiến Sơn dài 20 tập khiến dư luận dậy sóng. Những nhân vật trong phim có người hành nghề trong sáng, cũng có trường hợp đánh mất chính mình vì sự cám dỗ của đồng tiền. Phim cũng khai thác trực diện nhiều góc tối liên quan đến tham nhũng, hối lộ, những mối nguy hiểm mà nhà báo có thể gặp phải trong quá trình tác nghiệp.
Phim “Đèn vàng” dài 12 tập, dựa theo tiểu thuyết cùng tên của Trần Chiến chạm đến những vấn đề bức thiết của đời sống được nhìn từ góc độ báo chí như giáo dục, tiêu cực đất đai. Năm 2007, đạo diễn Quốc Trọng làm phim “Phóng viên thử việc”, kể câu chuyện về các phóng viên mới vào nghề, những chi tiết về tình yêu, lý tưởng của người trẻ. “Mặt nạ da người” (2012) là cuộc chiến không khoan nhượng giữa thật và giả, thiện và ác trong chính mỗi con người. Với kịch bản sắc sảo, hấp dẫn của Nguyễn Xuân Trường, đạo diễn Mai Hồng Phong đã kể câu chuyện về nghề báo, một nghề hoàn toàn khác so với những gì mà người ta vẫn thường tưởng tượng, luôn phải đối mặt với những hiểm nguy, áp lực.
Không thể phủ nhận rằng, một số phim truyền hình Việt từng có nhân vật nhà báo, nhưng hầu hết chỉ xuất hiện như một vai phụ, thậm chí bị xây dựng khá khuôn mẫu, hoặc là nhà báo chính trực đến mức lý tưởng hóa, hoặc là nhân vật “giàu tình cảm” nhưng ít chiều sâu nghề nghiệp. Những cảnh phim quen thuộc như: nhà báo gõ máy tính, cầm máy ghi âm, hoặc “lăn lộn” hiện trường một cách phi thực tế, hay tay lăm lăm sổ ghi chép, thậm chí nhiều phim lại làm lố khi nhà báo làm thay cả công tác điều tra phá án của công an… làm cho khán giả cảm thấy xa rời. Thiếu sự chân thật và thiếu kịch tính nghề nghiệp khiến các bộ phim ấy không đủ sức hút khán giả.
Cần một “cú hích” từ chính nhà báo và ngành báo chí
Dù nhà báo được xem là “người thư ký trung thành của thời đại”, là người luôn ở tuyến đầu thông tin, nhưng trong phim Việt, hình tượng này lại không được khắc họa rõ nét. Vì sao nghề báo là một nghề vừa có yếu tố điều tra, vừa có yếu tố nhân văn, có sự đấu tranh và dấn thân - lại ít được đưa vào phim ảnh Việt?
Theo một số đạo diễn, biên kịch, lý do lớn khiến các nhà làm phim ngại làm phim về nghề báo là vì đề tài này “nhạy cảm”, dễ đụng chạm. Bởi nghề báo luôn gắn với phản ánh tiêu cực xã hội, sự thật gai góc, đấu tranh chống tiêu cực - điều này khiến các nhà sản xuất lo ngại phải chỉnh sửa kịch bản quá nhiều. Ngoài ra, để xây dựng một kịch bản phim về nghề báo, đòi hỏi người viết phải hiểu rất rõ nghề, có vốn sống và trải nghiệm thực tế. Không thể chỉ xây dựng một nhà báo qua vài cú điện thoại và ngồi gõ bàn phím. Trong khi đó, nhiều biên kịch, đạo diễn trẻ hiện nay ít có cơ hội tiếp xúc sâu với nghề báo, nên thiếu sự cảm nhận chân thực. Điều này dẫn đến việc e ngại khi tiếp cận đề tài.
Một lý do nữa là thị hiếu khán giả Việt hiện đang thiên về những đề tài giải trí dễ xem: tình yêu, gia đình, hành động... Phim điều tra, phản biện xã hội như phim về nghề báo lại được xem là “khó nuốt”, không dễ hút khán giả đại chúng.
Nếu nhà báo là người kể chuyện cho xã hội, thì điện ảnh chính là phương tiện để kể lại những câu chuyện đó một cách giàu cảm xúc hơn, sống động hơn. Thiết nghĩ, nếu như Hội Nhà báo Việt Nam có những cuộc vận động, trại sáng tác điện ảnh về đề tài báo chí, hoặc tổ chức các cuộc thi viết kịch bản phim về nghề báo, thì đây sẽ là cơ hội để “kéo” điện ảnh đến gần hơn với đời sống nghề nghiệp này.
Về phần mình, những người trong nghề báo từ các cơ quan báo chí, hội nhà báo, đến từng phóng viên, biên tập viên chủ động liên kết với giới làm phim để kể những câu chuyện nghề đầy chất liệu mà họ đang sống mỗi ngày. Nhà báo không chỉ đi điều tra chống tham nhũng, nói lên sự thật, mà còn là những người đi cứu trợ thiên tai, đồng hành với người yếu thế, kể lại những câu chuyện tử tế. Những đề tài ấy hoàn toàn có thể làm phim với góc nhìn tích cực, nhân văn và lay động cảm xúc.
Thùy Dương
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Vụ việc lan truyền trên mạng xã hội trong tối 17/9, tại quán cà phê trong khu đô thị Times City, phường Vĩnh Tuy, Hà Nội, nhân viên thu ngân của quán bị hành hung sau khi nhắc nhở khách hàng về quy định “không hút thuốc lá”. Dù có biển cấm, nhóm khách vẫn châm thuốc và bị nhắc nhở nhiều lần. Trong lần nhắc thứ ba, một người trong nhóm “giơ tay ra hiệu”, được dân mạng gọi vui là “tổng tài”, để người bên cạnh lao vào tấn công nhân viên quán.
(PLM) Hoàng gia Anh đón Tổng thống Trump bằng nghi lễ được truyền thông đánh giá là "chưa từng có", với 41 phát đại bác, duyệt đội danh dự và diễu hành bằng xe ngựa hoàng gia Irish State Coach. Lễ quân nhạc Beating Retreat với 200 nhạc công và màn trình diễn của đội bay Red Arrows cũng lần đầu tiên được Hoàng gia Anh tổ chức để vinh danh một nguyên thủ nước ngoài.
(PLM) - Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành cáo trạng truy tố 5 bị can thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt về tội “Lừa dối khách hàng” theo điểm d, khoản 2, Điều 198 Bộ luật Hình sự. Trong số này có hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên và nhà sáng tạo nội dung Quang Linh Vlogs.
(PLM) - Bộ Chính trị ban hành Quy định số 368-QĐ/TW về Danh mục vị trí chức danh, nhóm chức danh, chức vụ lãnh đạo trong hệ thống chính trị, thay thế Kết luận số 35 ngày 5/5/2022.
(PLM) - Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên vừa ra quyết định hoãn phiên phúc thẩm xét xử bị cáo Thái Khắc Thành trong vụ án gà lôi trắng, dời lịch từ ngày 19/9 sáng ngày 17/10/2025.
(PLM) - Từ đầu tháng 8 đến nay, chỉ khoảng 1 tháng giá vàng liên tục tăng ở cả 2 chiều mua vào và bán ra. Cơn sốt vàng đã từng khiến hàng dài người dân đổ xô đến các tiệm vàng. Nhiều người tin rằng mua vàng là kênh đầu tư an toàn. Nhưng thực tế, không ít người rơi vào cảnh ‘ôm vàng khóc ròng’ khi giá rớt nhanh chỉ sau vài ngày.
(PLM) Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Vương quốc Anh, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thủ tướng Vương quốc Anh Keir Starmer đã chính thức ký kết một thỏa thuận đối tác công nghệ mang tính bước ngoặt, nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong các lĩnh vực then chốt như Trí tuệ nhân tạo, Điện toán lượng tử và Năng lượng hạt nhân.
(PLM) - Trong nhiều năm qua, khái niệm an ninh quốc gia không còn bó hẹp ở biên giới, quốc phòng hay xung đột vũ trang. Thay vào đó, những mối đe dọa phi truyền thống, từ dịch bệnh, biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng đến tấn công mạng và tin giả, đang ngày càng tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực đời sống.
Việt Anh - Sơn Tùng - Minh Anh
(PLM) - Là một trong những khách hàng đầu tiên của Công ty Cổ phần Bất động sản Việt Nam (Công ty Vinaland), tưởng chừng sẽ được hưởng nhiều ưu đãi hơn những khách hàng sau, thế nhưng ông Nguyễn Văn Hiếu, trú tại phường Hiệp Bình, TP Hồ Chí Minh lại trở thành nạn nhân “bất đắc dĩ” trong “ván cờ” tranh chấp nội bộ của Công ty Vinaland.
Tuấn Anh
(PLM) - Gây dựng thương hiệu trong hơn 20 năm qua bởi sự tìm tòi, sáng tạo trong cách làm hương nhang, thế nhưng gia đình ông Phạm Xuân Định và bà Bùi Thị Lan, địa chỉ tại tỉnh Ninh Bình lại đang phải đối diện với nguy cơ mất tên thương hiệu hương "Định Lan" chỉ vì sự chủ quan của mình.
Tuấn Anh - Mỵ Châu
