Hướng về cội nguồn - nét đặc trưng của văn hóa của người Việt Nam
Đạo lý cội nguồn là một trong những nét đẹp mang tính tiêu biểu của văn hóa dân tộc Việt. Trải qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, đạo lý cội nguồn đã trở thành chất kết dính của cộng đồng người Việt và đã góp phần to lớn trong việc tạo nên sức mạnh để dân tộc Việt vượt qua mọi nguy hiểm, đánh bại mọi kẻ thù của dân tộc để giành và bảo vệ nền độc lập của đất nước.
“Con người có tổ có tông / Như cây có cội như sông có nguồn” - câu ca dao ấy luôn nhắc nhở mỗi người dân đất Việt hướng về nguồn cội của mình, nhớ đến nguồn gốc, biết ơn ông bà, tổ tiên của mình. Và ngay từ buổi lập quốc, truyền thống hướng về cội nguồn luôn là một trong những đức tính tốt đẹp, trở thành phương thức ứng xử của mỗi con người Việt Nam.
Đạo lý sống của người Việt luôn luôn hòa đồng, gắn kết không chỉ trong mối quan hệ ruột thịt mà bao gồm cả cộng đồng xã hội: “Đường đi cách bến đến cách sông / Muốn qua dòng nước nhờ ông lái đò”. Vượt lên tất cả, với người Việt, mối quan hệ hệ Nước - Nhà là mối quan hệ đặc biệt, Nước luôn luôn gắn với Nhà. Tự bao đời nay, mỗi người Việt Nam đều xác định trách nhiệm của mình với nước - “Nợ nước thù nhà”. Có lẽ ít có dân tộc nào trên thế giới, những người có công với nước, với dân lại được ghi nhận tôn thờ như chính bậc sinh thành của mình.
Thành ngữ có câu “Tháng Tám giỗ cha, tháng Ba giỗ mẹ”. “Cha” ở đây là Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (sinh vào khoảng cuối năm 1120, mất ngày 20 tháng 8 năm Canh Tý 1300). Ông là người cầm quân ba lần đánh thắng giặc Nguyên Mông - 1258, 1285 và năm 1288 được phong chức Quốc Công tiết chế, thống lĩnh quân đội cả nước. Tương truyền, sau khi mất ông hiện Thánh (Đức Thánh Trần) được thờ ở đền Kiếp Bạc (Hải Dương) Bảo Lộc, Yên Cư (Ninh Bình), Thành phố Hồ Chí Minh…;
“Mẹ” ở đây là Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Tương truyền, bà là công chúa Quỳnh Hoa, con của Ngọc Hoàng, vì làm vỡ chén ngọc nên bị đày xuống trần gian năm 1557; Công chúa đã đầu thai vào nhà họ Lê ở xã Vân Cát, huyện Vụ Bản, Nam Định. Sau khi được về trời, bà lại xuống hạ giới để cứu giúp dân. Bà mất ngày 3 tháng 3 âm lịch, được sắc phong là Thượng đẳng tối linh Thần, được thờ ở Phủ Giầy (Nam Định), phủ Tây Hồ (Hà Nội), đền Sòng, đền Phố Cát (Thanh Hóa), đền Phủ Giầy (thành phố Hồ Chí Minh). Người Việt Nam tôn vinh Trần Hưng Đạo là cha, Liễu Hạnh là mẹ. Ngày giỗ của Trần Hưng Đạo và Liễu Hạnh đã trở thành lễ hội dân gian của người Việt Nam. Trong tâm thức của mỗi người Việt Nam, những anh hùng dân tộc, dù đã trải qua hàng ngàn năm, vẫn được tôn thờ, ghi nhớ công lao, trở thành “Thành hoàng làng” đang bảo vệ cuộc sống bình yên cho từng cộng đồng dân cư người Việt.
Phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”
Tiếp tục phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tháng 6/1947, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta đang trong thời kỳ gay go, ác liệt và trước bộn bề biết bao công việc của người đứng đầu đất nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn nghĩ đến sự hy sinh oanh liệt của những người con của dân tộc trên các chiến trường, Người đã chỉ thị chọn một ngày trong năm làm Ngày thương binh - liệt sĩ, để nhân dân ta có dịp tỏ lòng hiếu nghĩa, ghi nhớ công ơn đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và những người có công lao với đất nước.
Thực hiện chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 6/1947 tại xóm Bàn Cờ, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên Cục Chính trị Quân đội Quốc gia Việt Nam đã tổ chức cuộc họp với đại biểu của Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Hội Phụ nữ cứu quốc, Trung ương Đoàn thanh niên cứu quốc, Nha thông tin tuyên truyền,... để nhất trí lấy ngày 27/7 hàng năm làm ngày Thương binh toàn quốc.
Nhân ngày 27/7/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi, trong đó nhấn mạnh: “Khi ngoại xâm ồ ạt đến, nó như một trận lụt to. Nó đe dọa tràn ngập cả non sông Tổ quốc. Nó đe dọa cuốn trôi cả tính mạng, tài sản, chìm đắm cả bố mẹ, vợ con của nhân dân ta. Trước cơn nguy hiểm ấy, số đông thanh niên yêu quý của nước ta đã dũng cảm xông ra mặt trận. Họ quyết tâm đem xương máu của họ đắp thành một bức tường đồng, một con đê vững để ngăn cản nạn ngoại xâm tràn ngập Tổ quốc, làm hại đồng bào. Họ quyết hi sinh tính mệnh để giữ tính mệnh đồng bào. Họ quyết hi sinh gia đình và tài sản của họ để bảo vệ gia đình và tài sản đồng bào. Họ quyết liều chết chống địch để cho Tổ quốc và đồng bào sống. Họ là những chiến sĩ anh dũng của chúng ta. Trong đó những người đã bỏ lại một phần thân thể ở mặt trận, có người đã bỏ mình ở trên chiến trường. Đó thương binh, đó là tử sĩ”.
Ghi nhận, biết ơn sự hy sinh xương máu của các thương binh, liệt sĩ, Nhà nước Cách mạng Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách pháp luật nhằm xác định trách nhiệm của Nhà nước, của toàn xã hội đối với thương binh gia đình liệt sĩ. Ngày 16/2/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 20/SL, quy định chế độ hưu bổng thương tật và tiền tuất tử sĩ. Đây là văn bản pháp quy đầu tiên của nhà nước ta, quy định rõ chế độ chính sách, đồng thời khẳng định vị trí quan trọng của công tác thương binh, liệt sĩ nhằm động viên, nêu cao tinh thần hi sinh của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược.
Sau Đại thắng Mùa xuân 1975, ngày 8/7/1975, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra chỉ thị số 223/CT-TW lấy ngày 27/7 hàng năm chính thức trở thành “Ngày thương binh liệt sĩ” của cả nước.
Ngày 29/8/1994, Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa IX, đã ban hành Pháp lệnh ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến, người có công giúp đỡ cách mạng. Cùng trong ngày 29/8/1994, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”.
Tiếp đến, ngày 10/9/1994, Chủ tịch nước đã ký lệnh công bố Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”. Sau khi các Pháp lệnh trên được ban hành, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị định thi hành. Các Pháp lệnh trên đây là văn bản pháp lý quan trọng nhằm thể chế hóa chủ trương đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước đối với những người có nhiều công lao đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Ghi nhớ công lao hy sinh to lớn đối với những người đã hy sinh vì đất nước, Đảng và Nhà nước ta ngày càng hoàn thiện chính sách - chính sách pháp luật và chính sách xã hội để đền đáp sự hy sinh vô bờ bến của những người con dân tộc. Trong sự phát triển mới của đất nước, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” đã được phát huy mạnh mẽ thông qua phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” và thực sự trở thành một phong trào sâu rộng trong toàn xã hội, thu hút mọi tổ chức và mọi tầng lớp nhân dân tham gia một cách tích cực và tự giác.
“Đền ơn đáp nghĩa” đã thực sự trở thành một nét văn hóa mới, góp phần làm gia tăng giá trị bản sắc văn hóa Việt Nam. Ghi nhớ, đền đáp công ơn đối với những người hi sinh vì nước, vì dân đã trở thành quy tắc, hành vi của mỗi con người Việt Nam, được điều chỉnh bằng quy phạm đạo đức. Ngày nay, quy tắc hành vi ấy - bên cạnh tiếp tục được điều chỉnh bằng quy phạm đạo đức, lại được điều chỉnh bằng quy phạm pháp luật. Đây chính là một trong những nét mới của văn hóa pháp lý Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam, và đối với người Hà Nội, Tết không chỉ là thời gian để sum vầy bên gia đình mà còn là dịp để thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng và tình cảm đối với những người thân, bạn bè, đồng nghiệp. Một trong những nét đặc trưng không thể thiếu trong không khí Tết của người Hà Nội chính là phong tục biếu tặng quà Tết, với những món quà đầy ý nghĩa và tinh tế.
(PLM) - “Hà Nội mỗi dịp Tết đến xuân về lại khoác lên mình một vẻ đẹp rất riêng – vừa cổ kính, vừa rực rỡ, tràn đầy sắc xuân. Đối với những du khách thập phương, Hà Nội ngày Tết là một hành trình khám phá không chỉ về cảnh sắc, mà còn về những nét văn hóa truyền thống lâu đời của người Việt.
(PLM) - Tết với mỗi người Việt nói chung và đồng bào dân tộc Mông tại huyện Trạm Tấu của tỉnh Yên Bái nói riêng đều có lễ hội mang đậm những nét văn hoá đặc trưng. Đối với đồng bào dân tộc Mông – Lễ hội Gầu Tào là một hoạt động tín ngưỡng quan trọng đã có từ xa xưa của ông cha được những người con vùng núi cao Tây Bắc, lưu giữ và phát triển đến tận ngày nay. Không chỉ để tiếp nối nét đẹp truyền thống mà còn là dịp đồng bào nơi đây tái hiện những giá trị lịch sử để lại. Đã thành thông lệ, năm 2025, Lễ hội Gầu Tào huyện Trạm Tấu sẽ diễn ra vào sáng ngày 15/02/2025 (tức ngày 18/01 năm Ất Tỵ) và công bố Quyết định công nhận cây di sản Việt Nam và trao bằng công nhận cây Di sản đối với quần thể cây Du Sam núi đất” tại Sân vận động Trung tâm huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái để người dân cùng vui đón xuân, rộn ràng khắp bản.
(PLM) - Liên quan đến vụ việc người dân có đơn tố cáo một đơn vị thi công có dấu hiệu huỷ hoại tài sản tại phường Tràng Cát, quận Hải An, thành phố Hải Phòng, mới đây Công an quận Hải An đã có hướng dẫn nơi gửi đơn giải quyết cho người dân.
(PLM) - Thói quen mua sắm của người tiêu dùng Việt Nam đang thay đổi rõ rệt, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán 2025. Với sự tiện lợi và đa dạng, các sàn thương mại điện tử ngày càng trở thành lựa chọn hàng đầu, bất chấp một số lo ngại về giao hàng.
(PLM) - Tối 20-1, tại Nhà hát Hồ Gươm, nhân kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 / 3-2-2025), Ban Tổ chức Trung ương chủ trì, phối hợp với Báo Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản, Đài Truyền hình Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Lễ công bố và trao Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng) lần thứ IX-năm 2024.
(PLM) - Sáng 20/1, UBND huyện Mỹ Đức (TP.Hà Nội) đã tổ chức họp báo về công tác tổ chức và quản lý Lễ hội du lịch Chùa Hương năm 2025 và công bố quyết định công nhận khu du lịch cấp Thành phố. Để chuẩn bị tốt công tác tổ chức, phát huy giá trị khu di tích Quốc gia đặc biệt, cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo điều kiện thuận lợi cho du khách và nhân dân về tham quan lễ Phật, Lễ hội Chùa Hương năm 2025 sẽ có nhiều điểm mới.
(PLM) -Chiều 15/1, Ban Doanh nhân và Pháp luật (Báo Pháp luật Việt Nam) với sự đồng hành của các doanh nghiệp đã tổ chức chương trình thiện nguyện “Tết ấm – Xuân thương” tại Bệnh viện K – Cơ sở Tân Triều (Hà Nội).
(PLM) - Sau một thời gian tạm lắng, thời gian gần đây tình trạng đổ trộm phế thải xây dựng trên tuyến đường Nguyễn Xiển có xu hướng bùng phát trở lại. Thực trạng này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn giao thông, ô nhiễm môi trường và cảnh quan đô thị.
(PLM) - Khoảng 10 giờ ngày 15/1, một vụ tai nạn xảy ra trên đường cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu đoạn qua thôn Trường Thịnh, xã Trường Lâm, TX Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa gây ùn tắc nghiêm trọng.
