Các chính trị gia vừa bị bắt ở Ba Lan là ai và tại sao bị kết án?
Các vụ bắt giữ đã trở thành tâm điểm của cuộc đấu tranh giữa Tổng thống Andrzej Duda và tân Thủ tướng Donald Tusk - người đang tìm cách làm sáng tỏ 8 năm cai trị của Đảng PiS, loại bỏ những người trung thành với chính quyền cũ ra khỏi các tổ chức quan trọng, như các phương tiện truyền thông, tòa án và tập đoàn nhà nước.
Cảnh sát đã ập vào Phủ Tổng thống tối 9/1 và bắt giữ 2 nghị sĩ Kaminski, Wasik khi đang có mặt tại đây theo lời mời của Tổng thống Andrzej Duda tới tham dự buổi lễ bổ nhiệm các cố vấn mới của ông.
Theo Reuters, trong bối cảnh leo thang kịch tính của cuộc chiến chính trị nội bộ Ba Lan, động thái này đã bị Đảng PiS lên án là "vụ bắt cóc bất hợp pháp và vi phạm mọi quy tắc dân chủ".
Các thành viên của Chính phủ liên minh mới nói rằng, điều đó cho thấy không một ai đứng trên pháp luật.
Chính quyền mới của Thủ tướng Donald Tusk muốn tái định hình Ba Lan, để đưa đất nước trở lại phù hợp với các quy tắc dân chủ của Liên minh châu Âu (EU) - giải phóng hàng tỷ USD trong các quỹ EU đang bị đóng băng, từ đó đưa nước này trở thành một cường quốc châu Âu.
Dưới đây là một số sự kiện chính dẫn đến bản án tù của họ.
Lãnh đạo Cục Chống Tham nhũng Trung ương
Kaminski lần đầu tiên được bầu làm thành viên Quốc hội vào năm 1997 và được bầu lại vào các năm 2001 và 2005. Ông trở thành người đứng đầu Cục Chống Tham nhũng Trung ương vào năm 2006 và đảm nhiệm chức vụ này trong hơn 3 năm.
Các đối thủ chính trị cho biết, Kaminski và các cộng sự của mình theo đuổi cuộc chiến chống nạn tham nhũng với "lòng nhiệt thành quá mức", sử dụng những phương pháp mà họ cho rằng đôi khi "lách luật" và săn lùng những người không có tội.
Năm 2009, Kaminski và Wasik bị buộc tội lạm dụng quyền lực khi cho phép các đặc vụ dưới quyền sử dụng bẫy trong một cuộc điều tra. Cả hai đều phủ nhận hành vi sai trái.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Ba Lan Maciej Wasik ở Tolcze, Ba Lan, ngày 16/2/2022. Ảnh: Grzegorz DabrowskiAgencja Wyborcza.pl/REUTERS
Đặc xá
Năm 2015, do liên quan tới một số bê bối chính trị, ông Kaminski đã bị buộc tội lạm dụng quyền hạn và bị tuyên án 3 năm tù giam, 10 năm không được nắm các vị trí công tác. Cựu Phó Cục trưởng Cục Chống Tham nhũng Trung ương Matthias Wasik cũng bị kết án 3 năm tù giam.
Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau, tháng 11/2015, khi PiS giành thắng lợi trong cuộc bầu cử, và ông Jaroslaw Kaczynski lên làm Thủ tướng Ba Lan, Tổng thống Andrzej Duda đã đặc xá cho ông Kaminski cùng 3 cấp dưới. Sau đó, ông Kaminski được chỉ định làm Bộ trưởng và ông Wasik làm Thứ trưởng Bộ Nội vụ.
Theo Hiến pháp Ba Lan, Tổng thống có quyền làm điều này dù việc đặc xá không có nghĩa ông Kaminski không có tội, hay phản bác phán quyết của tòa án. Nhưng đây là động thái chưa từng có trong lịch sử Ba Lan và gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt khi Tổng thống Duda vốn xuất thân từ Đảng PiS.
Tòa án Tối cao năm ngoái cho rằng, vụ án nên được mở lại.
Vụ bắt giữ trở thành tâm điểm của cuộc "đối đầu" giữa Tổng thống Andrzej Duda và tân Thủ tướng Donald Tusk. Ảnh: Radiogdansk.pl
Quyết định cuối cùng của tòa án
Sau khi mở lại vụ án, tháng 12/2023, Kaminski và Wasik bị kết án 2 năm tù vì tội lạm quyền.
Ngày 8/1/2024, tòa án đã ra lệnh đưa cả hai chính trị gia này vào tù.
Ngày 9/1, cảnh sát đã ập vào Phủ Tổng thống Ba Lan để bắt giữ hai người. Thủ tướng Donald Tusk trước đó đã cáo buộc Tổng thống Duda cản trở công lý khi 2 nhà lập pháp xuất hiện tại Phủ, khiến cảnh sát phải truy tìm họ trong những chiếc ô tô rời khỏi tòa nhà.
Hàng trăm người biểu tình đã tập trung trước Phủ Tổng thống và đồn cảnh sát nơi hai người bị giam giữ.
Để phản đối việc giam giữ, Kaminski bắt đầu tuyệt thực, trong khi Tổng thống Duda cho biết, ông bị chấn động trước vụ bắt giữ và thề sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi Kaminski và Wasik được trả tự do.