Dự thảo Luật An ninh mạng: Cần thiết bổ sung quy định về an ninh dữ liệu

Các đại biểu (ĐB) cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật trên cơ sở chủ yếu là hợp nhất nội dung của Luật An ninh mạng (ANM) năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015; kịp thời thể chế các đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng; khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, phân định thiếu rõ ràng về thẩm quyền, chức năng giữa Luật ANM và Luật An toàn thông tin mạng hiện hành; đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng và tình hình tấn công mạng, tội phạm mạng xuyên biên giới diễn biến phức tạp.

Góp ý tại Tổ 1, ĐB Lê Nhật Thành (Đoàn Hà Nội) cho rằng, tại Kỳ họp thứ 9 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, ngoài dữ liệu cá nhân, dữ liệu còn gồm dữ liệu tổ chức, dữ liệu hệ thống, dữ liệu trong quá trình truyền tải, hạ tầng công nghệ và dữ liệu về quyền riêng tư của người dùng. Với thuộc tính đa dạng ấy, khi dữ liệu bị chiếm đoạt, sử dụng, khai thác trái phép hoặc tiêu hủy thì hậu quả sẽ vô cùng nguy hiểm, có thể trực tiếp ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, thậm chí gây ra thảm họa. Với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ cùng với những đặc tính riêng có của dữ liệu thì an ninh dữ liệu đã trở thành một bộ phận không thể tách rời của ANM. Việc bảo đảm an ninh dữ liệu là yếu tố vô cùng quan trọng, không thể thiếu và là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số quốc gia và xây dựng hệ sinh thái số tại Việt Nam hiện nay cũng như trong thời gian tới.

Do đó, việc bổ sung quy định về an ninh dữ liệu trong dự thảo Luật là rất cần thiết. Tuy nhiên, ĐB đề nghị nghiên cứu các dự án luật liên quan cũng được Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp này như Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi), Luật Chuyển đổi số, Luật Trí tuệ nhân tạo, Luật Công nghệ cao... để chỉnh lý, hoàn thiện bảo đảm cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và các quan điểm chỉ đạo liên quan của Đảng.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Khánh Hòa).

Góp ý về dự án Luật, ĐB Lương Văn Hùng (Đoàn Quảng Ngãi) thống nhất với quy định về việc ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, kích động chia rẽ dân tộc, tôn giáo, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tuy nhiên, ĐB đề nghị nghiên cứu quy định rõ tiêu chí, quy trình xác định nội dung “xuyên tạc, sai sự thật” trong Luật để tránh tình trạng áp dụng tùy tiện, bảo đảm quyền tự do ngôn luận và phản biện xã hội của Nhân dân theo Hiến pháp.

Về trách nhiệm của UBND các cấp, ĐB Lương Văn Hùng đề nghị bổ sung quy định về cơ chế phối hợp giữa UBND với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân tham gia bảo đảm ANM ở cơ sở. Cần nghiên cứu thêm chính sách hỗ trợ đào tạo, tập huấn kỹ năng số cho cán bộ Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp để nâng cao vai trò giám sát và phản biện xã hội trong lĩnh vực ANM.

Lưu ý quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng còn mang tính khái quát, chưa thể hiện rõ trách nhiệm của chủ tài khoản trong trường hợp bị lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm, ĐB Lương Văn Hùng đề nghị làm rõ nguyên tắc “chỉ xử lý khi có lỗi” và bổ sung nghĩa vụ thông báo kịp thời cho cơ quan chức năng khi phát hiện vi phạm. Bổ sung quyền của người sử dụng được tiếp cận, được biết, được khiếu nại khi dữ liệu cá nhân bị thu thập, xử lý trái phép. Đồng thời, đề nghị thiết lập cơ chế tiếp nhận, phản hồi thông tin từ người dân về hành vi vi phạm ANM, nhằm nâng cao hiệu quả phối hợp và tính minh bạch trong quản lý.

Liên quan đến biện pháp hạn chế quyền công dân trên không gian mạng, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Khánh Hòa) bày tỏ sự quan ngại về việc áp dụng các biện pháp “ngừng cung cấp thông tin” và “tạm đình chỉ hoạt động mạng viễn thông, internet”. ĐB đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về việc áp dụng biện pháp này phải được thực hiện theo quyết định của cơ quan quản lý nhà nước, cụ thể là ngành Công an và cần quy định rõ cấp quản lý nhà nước nào được thực hiện. Ngoài ra, cần bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát để tránh lạm quyền đối với việc thực thi các biện pháp hạn chế quyền công dân.

Về kinh phí bảo vệ ANM, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương đồng tình với nguyên tắc quy định tối thiểu 10% tổng kinh phí đầu tư ứng dụng phát triển công nghệ thông tin phải được dành cho ANM. Tuy nhiên, ĐB đề nghị rà soát, nghiên cứu bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát việc bố trí và sử dụng kinh phí bảo vệ ANM để bảo đảm quy định này có thể đi vào thực tiễn sau khi Luật được ban hành...