Liên minh châu Phi đình chỉ Gabon, nhóm đảo chính sắp đưa Tướng Nguema làm Tổng thống

Theo tuyên bố của người phát ngôn Ulrich Manfoumbi của Ủy ban Chuyển đổi và Phục hồi các Thể chế của Gabon vào ngày 31 tháng 8, Tướng Nguema sẽ “thực hiện các giai đoạn thể chế chuyển tiếp”.

Nhóm đảo chính Gabon muốn được thừa nhận

Trong một chương trình phát sóng trực tiếp, Uirich tiết lộ rằng tất cả các quan chức hiện tại của các cơ quan nhà nước đã được chỉ đạo “đảm bảo trước mắt việc nối lại công việc một cách hiệu quả và liên tục của tất cả các dịch vụ công”.

Nhóm đảo chính nói rằng quốc gia Trung Phi này sẽ tôn trọng mọi cam kết trong và ngoài nước. Ulrich không tiết lộ thời hạn của các tổ chức chuyển tiếp. Thông báo này được đưa ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Ali Bongo bị nhóm đảo chính lật đổ.

Người phát ngôn cho biết Tướng Nguema “muốn trấn an tất cả các nhà tài trợ, đối tác phát triển cũng như các chủ nợ nhà nước rằng tất cả các điều khoản sẽ được thực hiện để đảm bảo tôn trọng các cam kết của đất nước...”.

Tuy nhiên, Liên minh Châu Phi sau đó đã đưa ra tuyên bố rằng họ “lên án mạnh mẽ việc quân đội tiếp quản quyền lực” ở Gabon và “quyết định đình chỉ ngay lập tức sự tham gia của Gabon vào mọi hoạt động của AU, các cơ quan và tổ chức của nước này… cho đến khi trật tự hiến pháp được khôi phục”, AU cho biết trong một bài đăng trên X.

Cuộc đảo chính hôm thứ Tư vừa rồi diễn ra ngay sau khi ủy ban bầu cử Gabon công bố kết quả cuộc bầu cử tổng thống ngày 26 tháng 8, mang lại cho ông Bongo nhiệm kỳ thứ 3 lãnh đạo quốc gia nhiều dầu mỏ nhưng nghèo khó này.

Hôm thứ Tư, người đứng đầu Ủy ban Liên minh Châu Phi, Moussa Faki Mahamat, kêu gọi quân đội Gabon "đảm bảo tính toàn vẹn về thể chất" cho Bongo, người mà nhóm đảo chính cho biết đã bị quản thúc tại gia. Hiện, số phận của Bongo vẫn chưa rõ ràng nhưng nhiều nguồn tin cho biết ông đã quyết định "nghỉ hưu".

Cộng đồng Kinh tế các Quốc gia Trung Phi (ECCAS) cũng đã lên án cuộc đảo chính trong một tuyên bố, nói rằng họ đã lên kế hoạch cho một cuộc họp sắp diễn ra giữa các nguyên thủ quốc gia để xác định cách ứng phó.

Nỗi lo làn sóng đảo chính lan rộng

Cuộc đảo chính nhằm chấm dứt hơn nửa thế kỷ lãnh đạo Gabon của gia đình nhà Bongo là cuộc binh biến lật đổ chính quyền thứ 8 từ năm 2020 ở Trung và Tây Phi. Năm quốc gia khác ở châu Phi, gồm Mali, Guinea, Sudan, Burkina Faso và gần nhất là Niger đều đang do các chính quyền quân sự tiếp quản sau các cuộc đảo chính.

Sự việc trên đã khiến Tổng thống Bola Tinubu của Nigeria gọi đây là "sự lây lan của chế độ chuyên chế". Ông cho biết hôm thứ Năm rằng cuộc đảo chính ở Gabon đã khẳng định những lo ngại của ông về sự sụp đổ mang tính dây chuyền của chế độ dân chủ trong khu vực.

Liên quan đến cuộc đảo chính ở Niger, ông Tinubu, cũng là người đứng đầu khối Tây Phi ECOWAS, đã đề xuất một quá trình chuyển đổi kéo dài 9 tháng trở lại chế độ dân chính quyền quân sự của nước này, giống như Nigeria đã làm vào những năm 1990 sau cuộc đảo chính quân sự.

Ông Tinubu cho biết Nigeria đã trở lại chế độ dân sự vào năm 1999 sau thời kỳ chuyển tiếp kéo dài 9 tháng do cựu nguyên thủ quốc gia quân đội, Tướng Abdulsalami Abubakar tiến hành. Ông Abubakar cũng có mặt trong phái đoàn đến gặp các nhà lãnh đạo chính quyền quân sự Niger để đàm phán hòa bình gần đây.