Thương sao mùi khói đốt đồng

Thông thường ở miền Tây, sau vụ đông xuân, người nông dân nhanh chóng đốt đồng, trả lại mặt ruộng phẳng phiu, để kịp cày ải, bơm nước cho vụ lúa tiếp theo. Những khi ấy, khói đốt đồng mù mịt cả một góc trời. Tới vụ hè thu, đa phần những mảnh ruộng được để nguyên rơm rạ chờ mùa nước nổi về nhấn chìm đi tất cả. Chỉ những khu gò cao, canh tác vụ mùa hay ở những nơi làm vụ ba, người ta mới đốt đồng. Nhiều năm trở lại đây, với sự ra đời của chiếc máy cuốn rơm, ngọn khói đốt đồng nhỏ nhoi chỉ còn được cất lên từ phần thân những gốc rạ sót lại và một ít cọng rơm vàng vương vãi. Nhưng dù thế cũng đủ để nhóm lên ngọn lửa, cho phần còn lại của cây lúa biến thành tro trở về với đất và ngọn khói đốt đồng thanh thoát bay lên.

Ảnh minh họa

Tôi thả lỏng người, hít căng đầy lồng ngực mùi khói đốt đồng thân thương. Chẳng giống mùi cay sè khói bếp, mùi tinh dầu the the, ngai ngái của lá cây rừng đốt nương làm rẫy và đương nhiên, chẳng giống mùi khói bụi nồng nặc, ngột ngạt giữa trưa hè phố xá. Mùi khói đốt đồng dịu dàng, cay cay nơi sống mũi. Ẩn chứa trong đó có mùi sữa non của hương cốm mới, mùi ngọt ngào của những hạt lúa căng mẩy no tròn, mùi nồng nàn của bùn đất quê hương, mùi thảo thơm rơm rạ và mùi mặn mòi của những giọt mồ hôi.

Chạy suốt theo hơi thở và dòng chảy của tâm thức, ngọn khói đốt đồng len lỏi, thấm vào toàn bộ các giác quan của cơ thể. Để rồi đi đến đâu, dòng khí ấy làm tươi mới từng tế bào, mạch máu. Kỷ niệm của những ngày xa xưa chợt ùa về đong đầy trong tiềm thức. Tôi thấy mình trở về cùng bạn bè trên cánh đồng bát ngát, mênh mông.

Ngày ấy, thừa lúc cả đàn bò nhẩn nha gặm cỏ, mấy đứa chúng tôi đi gom nhặt từng gốc rạ đang nằm ẩn mình trong những luống cày. Gốc rạ khô được giũ sạch đất, xé nhỏ chụm lên thành ngọn lửa liu riu mà đượm khói. Khi những củ khoai, những bắp ngô được nướng chín cũng là lúc mặt đứa nào đứa nấy bám đầy lọ lem, giàn giụa nước mắt. Mùi khói rạ quyện trong mùi khoai bắp chín nồng nàn đã làm ấm lòng những đứa trẻ tuổi mười ba, mười bốn. Vừa thổi vừa xuýt xoa ăn, chúng tôi nhìn nhau cười bằng những hàm răng, những bờ môi đen nhẻm…

Tôi xa quê hương đã hơn hai chục năm, chiều nay, gặp ngọn khói đốt đồng, lòng chợt nao nao nhớ về những vầng khói bảng lảng năm xưa nơi quê mẹ. Và... thốt nhiên, tôi cảm nhận khoảnh khắc yên bình đến lạ trong đời.