Tranh cãi đề xuất cho phép Ngân hàng Nhà nước bảo lãnh thanh toán trái phiếu

Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đã có một số đề xuất để thúc đẩy phát triển công khai, minh bạch, an toàn và bền vững thị trường tài chính Việt Nam.

Một trong những đề xuất quan trọng, VAFI kiến nghị Chính phủ xem xét cho phép Ngân hàng Nhà nước bảo lãnh thanh toán các loại trái phiếu, do các ngân hàng “uy tín” phát hành.

Nhận định về đề xuất này, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, trái phiếu doanh nghiệp không phải là tiền gửi ngân hàng. Thực tế, trái phiếu doanh nghiệp được doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ. 

Theo đó, nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp cần nhận thức rõ và chấp nhận rủi ro khi mua trái phiếu, trường hợp doanh nghiệp không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi.

Bên cạnh đó, trong Luật Quản lý nợ công 2017 đã có những quy định rõ ràng, Nhà nước không bảo lãnh nợ của doanh nghiệp, kể cả nợ của các bộ, ngành, địa phương, trừ những khoản nợ đi vay nước ngoài và gắn với chương trình trọng điểm của quốc gia.

“Do đó, khi đề xuất cái gì, nguyên tắc đầu tiên là nội dung đề xuất đó phải tuân thủ và phù hợp với các quy định của pháp luật”, ông Lực nói.

Về đề xuất bảo lãnh thanh toán trái phiếu do các ngân hàng thương mại phát hành, ông Lực cho rằng cũng không cần thiết.

Bởi lẽ, trái phiếu của các ngân hàng thương mại về cơ bản được đánh giá tương đối an toàn, bởi vì phát hành trái phiếu đều gắn với những kế hoạch và mục đích cụ thể, chủ yếu là tăng để đảm bảo hệ số an toàn (CAR) theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Ngoài ra, các tổ chức phát hành cơ bản đảm bảo công khai, minh bạch trong phát hành, nên những năm vừa qua mức độ an toàn của các ngân hàng thương mại đều tăng, cao hơn so với các tổ chức phát hành khác.

TS Cấn Văn Lực cho rằng, để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp lành mạnh, cần đồng bộ nhiều giải pháp khác tốt hơn, thực chất hơn và vẫn đảm bảo với quy định luật pháp.

Đồng thời, cần củng cố nền tảng các nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư tổ chức thay vì các nhà đầu tư cá nhân. Hiện nay thị trường trái phiếu Việt Nam đang quá nhiều nhà đầu tư cá nhân. Ở các nước phát triển, thị trường trái phiếu của họ theo mô hình 80-20, tức 80% nhà đầu tư là các tổ chức, chỉ 20% là nhà đầu tư cá nhân.

“Trong khi đó, chúng ta thực hiện ngược với mô hình thế giới, khi nhà đầu tư cá nhân đang chiếm đa số trên thị trường, chỉ có gần 20% nhà đầu tư tổ chức. Điều này dẫn đến nhiều rủi ro, là tâm lý FOMO đám đông sẽ luôn thường trực, làm méo mó thị trường”, ông Lực nhận định.