“Ám ảnh” Tiktoker, Youtuber

Chiêu trò “câu view”

Vừa qua, nhiều Tiktoker thi nhau dàn dựng và quay clip theo trào lưu “đi chợ nấu bữa ăn cho cả ngày với 5 ngàn đồng”. Một Tiktoker đã thực hiện một clip gây nhiều tranh luận khi người này ra chợ đề nghị tiểu thương bán cho lượng thực phẩm đủ để nấu một bữa ăn cho cả gia đình với chi phí... 5 ngàn đồng. Ban đầu, tiểu thương nghe nhầm là 50 ngàn nên hồ hởi tư vấn. Sau khi được đính chính lại là 5 ngàn đồng, cộng với thái độ người mua và chiếc máy quay lăm lăm, người bán hàng nghĩ rằng mình bị “chơi khăm” nên đã nổi giận, chửi mắng, đuổi khách, thậm chí còn đòi “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay”. Đoạn clip được tung lên mạng. Nhiều người chỉ trích Tiktoker nói trên đem người buôn bán ra làm trò cười, còn bêu xấu hình ảnh của họ trên mạng. Nhưng cũng không ít người chia sẻ đoạn clip, đưa ra những bình luận khiếm nhã về thái độ của tiểu thương nói trên.

Giờ đây, Tiktok đã trả tiền nhằm khuyến khích người dùng sáng tạo nội dung trên nền tảng này. Một đặc tính đáng ngại của Tiktok là những clip càng có nội dung nhảm nhí, vô nghĩa, chiêu trò thì càng có lượt xem đông. Chính vì điều này, nhiềuTiktoker đã tìm mọi cách để có những clip mới, nhảm, “câu view”. Khi cạn ý tưởng, họ tìm đến những người dân, người kinh doanh, người đi đường để biến họ thành “diễn viên bất đắc dĩ” trong clip của mình.

Chị Lâm Thu Hà, hướng dẫn viên du lịch tại TP HCM chia sẻ: “Nhiều lần tôi đưa đoàn khách đi du lịch ở các địa điểm nổi tiếng, có không ítTiktoker quay clip, gí ống kính vào mặt du khách rất bất lịch sự. Khi chúng tôi phản ứng thì họ còn thách thức lại, có trường hợp suýt xảy ra va chạm. Theo tôi nhận thấy, dường như lực lượng Tiktoker không cần biết, không quan tâm đến sự riêng tư của người khác, miễn là họ có được clip như ý”.

Không chỉ thế, đã xảy ra nhiều trường hợp các Tiktoker “bẫy” người dân bằng cách đặt cho họ những câu hỏi bất ngờ về các tình huống, sau đó về cắt, ghép thông tin giật gân để “câu view”, hoặc đưa ra những câu hỏi mang tính khiêu khích, sau đó quay lại phản ứng của người đi đường và đăng tải lên mạng. Một cô gái từng bị cộng đồng mạng “ném đá” vì xuất hiện trong một clipTiktok phát ngôn gây sốc. Sự thật phơi bày sau đó là cô gái bị ghi hình lúc nhận câu hỏi, còn câu trả lời là do nhóm Tiktok tự lồng tiếng ghép vào. Cô gái nói trên đã làm đơn khiếu nại gửi cơ quan chức năng.

Cần mạnh tay xử lý

Nhiều người dân giờ đây đã bày tỏ thái độ phản ứng với lực lượng Tiktoker hành xử “kém duyên”, sỗ sàng. Mới đây, hàng loạt chủ nhà hàng, quán ăn ở TPHCM đã lên tiếng phản ứng, có người còn dán cả thông báo từ chối “tiếp” Tiktoker trong quán của mình.

Chị Lê Thị Hải Triều, chủ quán ăn Quê ở Gò Vấp,TPHCM cho biết: “Tôi bán các món ăn kiểu quê hương, trang trí cũng bắt mắt nên có vài bạn Youtuber, Tiktoker đến xin quay clip, coi như “quảng cáo giùm”. Ban đầu tôi cũng đồng ý, niềm nở tiếp đón các bạn vì nghĩ người ta có thiện ý. Nhưng sau đó ngày càng nhiều bạn kéo đến tự ý quay phim, chạy đi chạy lại nhốn nháo, rồi lia máy sát mặt thực khách khiến khách rất khó chịu. Cạnh đó, lên clip các bạn có những lời lẽ cợt nhả, phản cảm, chê baisản phẩm theo kiểu “câu view” nên từ đó tôi không đồng ý tiếp Tiktoker, Youtuber đến quay nữa”.

Một nữ chủ quán bánh tráng nướng nổi tiếng ở Đà Lạt cũng từng là “nạn nhân” của các Youtuber. Chị này được cho là thường có thái độ khá “đanh đá” khi bán hàng nên nhiều hội nhóm trên mạng đặt “nick name” vui là “bánh tráng bà điên”. Tuy nhiên, có một nhóm Youtuber đã đến quán bất ngờ quay phim và đặt câu hỏi: “Cô có phải bà điên bán bánh tráng không”. Người phụ nữ này đã nổi giận, mắng chửi nhóm quay phim. Đoạn clip được tung lên mạng, gây ồn ào. Người chủ quán sau đó đã “cấm” tất cả thực khách quay phim, chụp ảnh ở quán của mình.

Chuyện Tiktoker, Youtuber “làm loạn” quay phim mọi lúc, mọi nơi, bất chấp xâm phạm đời tư của người khác đã trở thành một “vấn nạn” trong xã hội. Hành vi của các cá nhân này không những khiếm nhã, ảnh hưởng đến sinh hoạt, kinh doanh của người dân mà còn gây tổn thương về tinh thần cho nhiều nạn nhân. Nhưng một thực tế là đến nay, rất ít nạn nhân lên tiếng phản ánh hay “làm đến cùng” khi bị các Tiktoker, Youtuber xâm phạm quyền riêng tư cá nhân.

Một số người mặc dù bực dọc, phẫn nộ nhưng “tặc lưỡi” cho là “chuyện nhỏ” và bỏ qua, tránh phiền phức. Trong khi đó, các cơ quan quản lý nhà nước dường như vẫn “ngó lơ” chưa xử lý mạnh tay với đội ngũ Tiktoker, Youtuber này.

“Theo quy định tại Điều 32, Điều 38 Bộ luật Dân sự năm 2015, hành vi ghi hình khi chưa được sự đồng ý của người khác là vi phạm quyền cá nhân đối với hình ảnh và quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân. Người bị xâm phạm có thể yêu cầu người vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai, yêu cầu bồi thường hoặc khởi kiện lên tòa án theo quy định pháp luật để yêu cầu bồi thường.

Theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, người quay phim đăng video về người khác lên mạng xã hội, thì có thể bị xử phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng, cho hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích. Nếu việc đăng tải video gây hậu quả nghiêm trọng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Làm nhục người khác theo Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).”

 (Nguồn: Báo in Pháp luật Việt Nam số 223 ra ngày 11/8/2022)