Công nghệ bán dẫn phải đầu tư cao, “không thể tay không bắt chip được”

Thảo luận về kinh tế xã hội ngày 1/10, các đại biểu Quốc hội quan tâm đến đào tạo nhân lực cho ngành Công nghệ, chip bán dẫn.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay, ngành Giáo dục thấy rõ việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao “là trọng trách, sứ mệnh để phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đổi mới đầu tư nước ngoài vào Việt Nam”.

Với ngành bán dẫn, ước tính cần 50.000 - 100.000 nhân lực, trong đó, yêu cầu nhiều trình độ, chuyên môn, đặc biệt là ưu tiên cho nhóm nhân lực thiết kế vi mạch, bán dẫn.

Bộ trưởng cho biết, hiện nay có 35 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam đang đào tạo những lĩnh vực trực tiếp hoặc ngành gần với lĩnh vực này.

Các lĩnh vực như công nghệ thông tin, điện tử, điện lạnh có thể tiến hành bổ túc, chuyển đổi để bổ sung thành nhân lực ngành bán dẫn. Các trường cũng đã tổ chức mạng lưới để cùng chia sẻ kinh nghiệm thiết kế chương trình, tăng cường điều kiện, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất để đáp ứng yêu cầu đào tạo.

Đáng chú ý, theo ông Sơn, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký hiệp định với Intel và nhiều doanh nghiệp công nghệ để nắm bắt chính xác con số nhân lực cần thiết cho ngành bán dẫn, từ đó có những đào tạo, tránh “ào ào đào tạo dẫn đến dư thừa”.

Trong năm 2024, dự kiến sẽ tuyển sinh đào tạo trên 1.000 nhân lực trực tiếp trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn, và các lĩnh vực liên quan sẽ tuyển trên 7.000 học viên.

Con số tuyển sinh sẽ tăng dần theo từng năm để đáp ứng yêu cầu nhân lực ngành bán dẫn theo đúng kế hoạch đặt ra, theo Tư lệnh ngành Giáo dục và Đào tạo.

“Đây là lĩnh vực công nghệ cao, đòi hỏi cao, cần phải đầu tư cao. Không thể tay không bắt chip được”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị, Quốc hội, Chính phủ đẩy mạnh đầu tư các phòng thực hành thì mới có thể đáp ứng được yêu cầu.

“Khát” nguồn nhân lực chất lượng cao

Trước đó, đại biểu Hà Ánh Phượng (đoàn Phú Thọ) bày tỏ sự băn khoăn làm thế nào để đạt kỳ vọng từ năm 2024 - 2030 Việt Nam đạt khoảng 50.000 đến 100.000 nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn.

“Đây này là một việc vô cùng khó và rất khó thực hiện, tôi băn khoăn và chưa rõ Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ làm như thế nào để hiện thực hóa được điều này”, bà Phượng nêu.

Đại biểu Hà Ánh Phượng (đoàn Phú Thọ)  

Đại biểu Trần Chí Cường (Đà Nẵng) đề cập đến vấn đề này và đề nghị có cơ chế, chính sách cho phép sử dụng ngân sách Nhà nước đầu tư xây dựng các trụ sở để đơn vị, doanh nghiệp giàu kinh nghiệm về công nghệ có thể thuê, đào tạo nguồn nhân lực ngành Sản xuất chip bán dẫn, hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo...

“Nếu không có chính sách phù hợp để phát triển nội lực, tác động lan tỏa sẽ không lớn, mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước sẽ không đạt được, con đường công nghiệp gia công, đóng gói sẽ lặp lại”, ông Cường nhấn mạnh.

Chung mối quan tâm, đại biểu Trần Văn Khải (Hà Nam) nói, nguồn nhân lực chất lượng cao là chìa khóa cho phát triển kinh tế - xã hội và là lợi thế cạnh tranh.

“Hiện nay chúng ta có gì? Hay mới chỉ bắt đầu?”, ông Khải nêu báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ riêng lĩnh vực chip bán dẫn, dự báo nước ta cần đào tạo khoảng 50.000-100.000 nhân lực giai đoạn 2025-2030.

“Điều này cho thấy sự “khát” nguồn nhân lực chất lượng cao như thế nào”, ông Khải nhận định.

Đặt vấn đề phải làm gì phát triển nguồn nhân lực và tăng năng suất trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội những năm còn lại của nhiệm kỳ, ông Khải cho rằng, việc quan hệ Việt - Mỹ nâng cấp mở ra cơ hội lớn phát triển các ngành sản xuất quan trọng.

“Tuy nhiên, dù chúng ta thiện chí đến đâu, đầu tư hạ tầng nhà xưởng sẵn sàng thế nào, nhưng nếu chưa có ổ lót là lao động chất lượng cao, chuyên sâu chuyển đổi và năng suất lao động được cải thiện thì làm sao đại bàng công nghệ có thể hạ cánh và đẻ trứng vàng cho chúng ta?”, ông Khải phát biểu.

Vì vậy, đại biểu nhấn mạnh cần phải có chính sách đột phá, khắc phục cho được những tồn tại, hạn chế đang là rào cản, nút thắt cản trở sự phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.