Huế trưng bày cuốn cổ thư dưới thời vua Minh Mạng
Bản sách cổ “Ngự chế minh văn cổ khí đồ” trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế ngày 19/4. Ảnh: TTHO
Nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 2023, ngày 19/4, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế khai mạc triển lãm sách cổ hiến tặng và giới thiệu cuốn cổ thư “Ngự chế minh văn cổ khí đồ” của vua Minh Mạng.
Sách “Ngự chế minh văn cổ khí đồ” cùng 10 cuốn cổ thư khác và tập sách ảnh về phong cảnh đất nước và con người Việt Nam đầu thế kỷ XX là những hiện vật do ông Hoàng Việt Trung sưu tầm và tặng cho Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế vào năm 2021.
“Ngự chế minh văn cổ khí đồ” là tác phẩm tập hợp 33 bài minh của vua Minh Mạng được khắc trên 33 đồ cổ khí được chế tác năm 1838. Nội dung là những lời răn dạy của nhà vua về đạo kính trời, lễ nghĩa với tổ tiên, noi gương tiền nhân chăm chỉ công việc, yêu thương, dạy bảo dân chúng...
Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, năm 1838, vua Minh Mạng cho đúc 33 món đồ đồng phỏng theo hình dáng đồ vật của các triều đại Thương, Chu tới Hán gọi là “bác cổ đồ” và năm 1839, nhà vua cho đổi tên gọi là “cổ khí đồ”.
Những cổ khí này bao gồm: đỉnh, lịch, đôn, quỹ, tôn, dữu, cô, hòa, giả, hồ, di, bôi và xa…, nhằm thể hiện hùng tâm của vua Minh Mạng muốn xây dựng nước Đại Nam trở thành quốc gia cường thịnh, thái hòa như các triều đại thịnh trị trong lịch sử phong kiến.
Nhà vua đã cho vẽ hình các cổ khí, tự tay viết các bài minh văn để khắc trên từng cổ khí đó. Những bài minh văn cùng hình vẽ được tập hợp, san định lại, khắc trên mộc bản và in thành sách “Ngự chế minh văn cổ khí đồ”.
Cuốn “Ngự chế minh văn cổ khí đồ” được trưng bày tại triển lãm dù là bản in, nhưng đây là một cổ thư hiếm hoi còn lưu trữ. Hiện nay, có 2 bản được biết đến đó là một bản in được lưu trữ tại Thư viện Paris, Pháp và một bản in đang được lưu trữ tại Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm.
“Như vậy, bản sách cổ “Ngự chế minh văn cổ khí đồ” được hiến tặng và trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là bản thứ 3 được biết đến”- bà Huỳnh Thị Anh Vân, giám đốc Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế cho biết.
11 cuốn cổ thư trưng bày tại triển lãm, gồm: “Ngự chế minh văn cổ khí đồ”; “Tự Đức thánh chế tự học giải nghĩa ca” (quyển 7); “Tự Đức thánh chế thi tam tập” (với các quyển tổng mục); “Đại Nam thực lục chính biên đệ tứ kỷ” (quyển 69); “Giao tự đại lễ”; “Nghi thức thuyết giới Bồ tát tại gia”; “Điền tô sai dư thuế lệ”; “truyện thơ Nôm Phan Trần”; “Chinh Phụ Ngâm”.