Tham gia giao thông an toàn: Hiểu luật và dẹp cái "tôi" khi di chuyển

Nhiều tai nạn thương tâm

Vụ tai nạn giao thông thương tâm làm 3 mẹ con tử vong trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn ngày 18/2 đã làm nhiều người bàng hoàng. Một tài xế ô tô con (55 tuổi, trú Kon Tum) chở theo 4 người trong một gia đình (cùng trú tại phường Đông Tân, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) đi trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn theo hướng Nam - Bắc. Khi đến Km48+200, trong lúc vượt xe phía trước, ô tô trên đã va quệt với xe container chạy cùng chiều, sau đó lao sang phần đường ngược chiều, va chạm vào một xe tải. Vụ tai nạn khiến 3 người tử vong. Bước đầu, cơ quan chức năng xác định nguyên nhân do tài xế ô tô con điều khiển phương tiện vượt ẩu, vi phạm quy định về giao thông đường bộ dẫn đến vụ tai nạn liên hoàn.

Trước đó, cuối tháng 9/2023, tai nạn thảm khốc do tài xế xe khách Thành Bưởi gây ra cũng do lỗi vượt ẩu. Cụ thể, xe ô tô khách Thành Bưởi khi đang lưu thông trên quốc lộ 20 hướng từ TP HCM đi tỉnh Lâm Đồng. Khi đến Km48 (huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai), tài xế điều khiển xe khách vượt trái, nhưng không bảo đảm an toàn nên đã tông vào đầu xe tải chạy cùng chiều phía trước, sau đó tông trực diện vào xe khách 16 chỗ đang lưu thông ngược chiều. Vụ tai nạn khiến 5 người tử vong và 3 người bị thương. Cơ quan điều tra xác định nguyên nhân ban đầu do tài xế xe khách Thành Bưởi điều khiển xe vượt quá tốc độ cho phép (69/50km/h) và vượt ẩu.

Trên đây là hai trong số rất nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra do lỗi tài xế lấn làn, vượt ẩu. Trên thực tế, không khó bắt gặp hình ảnh các phương tiện tham gia giao thông, nhất là xe ô tô, chạy quá tốc độ, đi vào làn khẩn cấp, chuyển làn đột ngột, dừng đỗ không đúng nơi quy định… Tình trạng lái xe điều khiển phương tiện đi sai phần đường, lấn làn vượt ẩu không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân tài xế mà còn ảnh hưởng đến sự an toàn của những người xung quanh. Không chỉ trên cao tốc mà trên các tuyến đường khác, tình trạng người dân thiếu ý thức khi tham gia giao thông diễn ra thường xuyên.

Nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông

Theo thống kê của Ủy ban ATGT quốc gia, từ những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra gần đây cho thấy nguyên nhân chính do lái xe không chấp hành nghiêm Luật Giao thông đường bộ khi lưu thông trên cao tốc. Qua một số vụ việc, cơ quan chức năng ghi nhận, xe gặp tai nạn do chạy quá tốc độ quy định, đi sai làn, không giữ khoảng cách an toàn, chuyển làn không có tín hiệu báo trước, vượt ẩu, thậm chí đi ngược chiều.

Để giảm thiểu các vụ tai nạn thương tâm trên cao tốc thì ý thức chấp hành về trật tự, an toàn giao thông, tuân thủ các quy định của pháp luật một cách chặt chẽ của người dân vẫn là yếu tố quan trọng nhất. Tuy nhiên, một bộ phận người tham gia giao thông chưa có ý thức cao về điều này.

Mới đây, trao đổi với truyền thông, ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Uỷ ban ATGT quốc gia cho biết, sau hai vụ tai nạn xảy ra trên cao tốc hai làn xe La Sơn - Tuý Loan (ngày 23/1/2024) và Cam Lộ - La Sơn (ngày 18/2/2024), trong vòng một tháng, các cơ quan chức năng sẽ xem xét các nguyên nhân trực tiếp và xử lý trách nhiệm các cá nhân, tổ chức có liên quan. Các nguyên nhân chính thức cuối cùng sẽ do cơ quan chức năng công bố. Bên cạnh làm rõ các nguyên nhân trực tiếp, cần làm rõ các nguyên nhân khác có liên quan để phục vụ công tác phòng ngừa các vụ TNGT tương tự trong thời gian tới.

Cũng theo ông Minh, trong lúc chờ cơ quan chức năng phân tích, công bố các nguyên nhân kèm theo bằng chứng, có rất nhiều điều người tham gia giao thông có thể tự làm ngay để nâng cao ATGT cho chính mình và cho cộng đồng. Thứ nhất, giao thông trên cao tốc có tốc độ cao, quá trình xây dựng khai thác vận hành và lái xe trên cao tốc đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật một cách chặt chẽ. Tùy tiện, chủ quan, xao nhãng chỉ một vài giây có thể dẫn tới tai nạn giao thông thảm khốc, trong khi đây là một loại hình giao thông mới tại Việt Nam. Thứ hai, luôn chủ động trau dồi và thực hành đúng các quy tắc giao thông vì tất cả các quy tắc giao thông đặt ra đều có lý do và nhằm mục đích bảo đảm an toàn của người lái và xã hội. Thứ ba, tốc độ là nhân tố có thể hủy diệt mọi thứ dù đó là những phương tiện hiện đại và an toàn nhất, bởi vậy, cần chủ động giảm tốc và duy trì ở mức hợp lý kể cả khi có thể đi nhanh hơn. Thứ tư, luôn luôn thực hành thắt dây an toàn bất cứ khi nào lên xe và tạo thói quen đó cho tất cả mọi người xung quanh.

Có thể nói, để tham gia giao thông an toàn, người tham gia giao thông ngoài việc am hiểu luật giao thông cũng cần phải có văn hóa giao thông. Theo các chuyên gia giao thông, văn hoá giao thông trên cao tốc đến từ việc hiểu rõ tốc độ của mỗi làn xe, từ làn tốc độ cao, tốc độ tối thiểu, làn khẩn cấp cho đến việc xin vượt, hay chuyển làn, chứ đừng di chuyển theo “cái tôi” của riêng mình.