“LÁCH” LUẬT ĐỂ TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN CHUYÊN NGHIỆP: Xử lý nghiêm minh

Nhà đầu tư cá nhân chịu rủi ro lớn nhất

Bộ Tài chính vừa tiếp tục ra cảnh báo với các nhà đầu tư (NĐT) trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian qua, mặc dù khung khổ pháp lý đã được ban hành đầy đủ, vấn đề thực thi pháp luật chưa nghiêm dẫn đến các vụ việc vi phạm bị xử lý. Qua công tác quản lý, giám sát, Bộ Tài chính đánh giá thị trường còn các rủi ro gắn với từng chủ thể.

Cụ thể: Một số DN đẩy mức lãi suất phát hành trái phiếu lên cao để huy động vốn dù tình hình tài chính còn yếu; Nhiều NĐT cá nhân cố tình vi phạm để trở thành NĐT chuyên nghiệp để mua TPDN riêng lẻ hoặc góp vốn thông qua hình thức hợp đồng hợp tác đầu tư với NĐT chứng khoán chuyên nghiệp theo pháp luật dân sự; Một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa tuân thủ quy định pháp luật, hợp thức hóa hồ sơ chào bán hoặc chào mời không đúng đối tượng NĐT đối với TPDN riêng lẻ.

“Đặc biệt, rủi ro lớn nhất trên thị trường hiện nay là rủi ro từ các NĐT cá nhân thiếu khả năng phân tích, đánh giá rủi ro của trái phiếu những vẫn tham gia mua TPDN. Trên các mạng xã hội, hội nhóm gần đây đã xuất hiện hiện tượng môi giới của một số DN, tổ chức tài chính mời chào người dân mua TPDN như một hình thức gửi tiết kiệm với chào mời hỗ trợ lách luật để trở thành NĐT chuyên nghiệp…” - Bộ Tài chính cảnh báo

Trước thực trạng thị trường TPDN phát triển nhanh và phát sinh nhiều rủi ro, Bộ Tài chính đã thường xuyên khuyến nghị các NĐT tham gia thị trường TPDN riêng lẻ cần thận trọng, tìm hiểu quy định pháp luật và năng lực, hiệu quả sản xuất kinh doanh của DN phát hành, nắm rõ những rủi ro đối với TPDN trước khi quyết định đầu tư.

Cẩn trọng với các lời mời chào đầu tư

Bộ Tài chính lưu ý, đối với các NĐT cá nhân, khi cân nhắc tham gia mua TPDN, Bộ Tài chính lưu ý, TPDN không phải là tiền gửi ngân hàng; TPDN được DN phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ; do đó, NĐT mua TPDN có rủi ro khi DN không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi trái phiếu.

Trong trường hợp được giới thiệu mua TPDN riêng lẻ, NĐT phải lưu ý các quy định của pháp luật chỉ cho phép NĐT chứng khoán chuyên nghiệp được mua TPDN phát hành riêng lẻ. Nếu NĐT không phải NĐT chuyên nghiệp thì không được mua loại trái phiếu này.

Bộ Tài chính cũng lưu ý, các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối chào mời mua TPDN không có nghĩa là các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu. Các tổ chức này chỉ là DN cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ DN phát hành mà không chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ của DN phát hành.

NĐT cũng cần lưu ý, việc bảo lãnh phát hành trái phiếu không phải là bảo lãnh thanh toán trái phiếu. Bảo lãnh phát hành chỉ là việc tổ chức bảo lãnh có cam kết với DN phát hành để phân phối số trái phiếu cần phát hành, theo đó không có bất kỳ nghĩa vụ nào với NĐT. Đối với bảo lãnh thanh toán, NĐT cũng cần tìm hiểu kỹ phạm vi bảo lãnh (bảo lãnh thanh toán gốc, lãi hay chỉ một phần gốc, lãi và NĐT sẽ phải chịu rủi ro đối với phần còn lại).

Ngoài ra, tài sản đảm bảo (TSĐB) của TPDN hay các khoản vay tín dụng có nhiều loại như nhà đất, cổ phần, cổ phiếu, các chương trình, dự án đầu tư... Trên thị trường TPDN riêng lẻ hiện nay phần lớn TSĐB là bất động sản và các chương trình, dự án, chứng khoán hoặc kết hợp các loại tài sản (bất động sản, chứng khoán). Thông tin về TSĐB được các DN phát hành nêu tại bản công bố thông tin, NĐT cần tìm hiểu kỹ về điều kiện của TSĐB, chất lượng, giá trị của TSĐB và các cam kết về bảo đảm của DN phát hành. NĐT cần lưu ý rằng, đối với các TSĐB là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu, khi thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản có nhiều biến động, giá trị TSĐB có thể bị sụt giảm và không đủ để thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

“Với những lưu ý trên, trước khi tham gia thị trường TPDN, NĐT cá nhân cần tự đánh giá bản thân phải có đủ năng lực để đánh giá được đầy đủ rủi ro khi đầu tư vào TPDN, không nên mua trái phiếu thông qua chào mời mà không tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của DN phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu hoặc chỉ mua trái phiếu vì lãi suất cao. NĐT phải rất cẩn trọng với các hình thức chào mời thông qua việc ký kết "Hợp đồng đầu tư trái phiếu" với các tổ chức (công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại, DN khác) theo hình thức thỏa thuận dân sự không được coi là chủ sở hữu trái phiếu hoặc theo các hình thức đầu tư khác không rõ ràng theo quy định của pháp luật là hết sức rủi ro, dẫn đến việc có thể bị mất tiền và không được pháp luật bảo vệ…” - Bộ Tài chính lưu ý.

 Đồng thời Bộ Tài chính cảnh báo, mọi hành vi “lách” các quy định của pháp luật để trở thành NĐT chứng khoán chuyên nghiệp không chỉ khiến NĐT chịu nhiều rủi ro, tổn thất khi mua trái phiếu (có thể mất toàn bộ tiền đầu tư) mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện thanh, kiểm tra để xử lý nghiêm minh những hành vi “lách” quy định này của pháp luật.

 (Nguồn: Báo in Pháp luật Việt Nam số 252 ra ngày 9/9/2022)