Lo rủi ro thanh toán, thiếu tàu chở nông sản sau xung đột Nga-Ukraine

Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, Việt Nam XK sang Nga hàng năm khoảng 500 triệu USD (năm 2021 là 550 triệu USD) hàng nông – lâm – thủy sản, trong đó có một số mặt hàng có giá trị XK đáng kể như thủy sản (164 triệu USD, chiếm 3% tổng XK thủy sản), cà phê (173 triệu USD chiếm khoảng 6%), tiêu, điều (60 triệu USD, chiếm khoảng 2%).

“Khi xung đột nổ ra, giao dịch XK sang Nga đều phải tạm dừng do rủi ro về giao dịch ngân hàng, thiếu tàu vận chuyển và chi phí cao. Các doanh nghiệp hiện nay đều phải theo dõi tình hình để xử lý hàng tồn hoặc tìm cách XK sang các thị trường khác”, theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu (NK) từ Nga và Ukraine (tổng NK nông - lâm - thủy sản từ Nga vào Việt Nam năm 2021 khoảng 500 triệu USD) nhiều nguyên liệu đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước như lúa mỳ (trong điều kiện bình thường có thể đến 1 triệu tấn, chiếm khoảng 20% tổng NK lúa mỳ), ngô (3% tổng NK ngô) làm thức ăn chăn nuôi; phân bón (10% tổng NK phân bón).

Theo Thứ trưởng Tiến, việc thiếu hãng tàu biển và tăng chi phí vận chuyển khiến các doanh nghiệp NK đầu vào của Việt Nam phải dừng giao dịch với Nga và chuyển sang tìm các nhà cung ứng từ các nước khác như: Úc, Nam Mỹ, Nam Phi.

Quan trọng hơn là sự thiếu hụt nguồn cung từ Nga và Ukraine làm tăng giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất trên toàn cầu. Giá nguyên liệu đầu vào như: lúa mỳ, ngô… đã tăng lên khoảng 10-20%, giá phân bón tăng trên 20% trong thời gian gần đây, ảnh hưởng xấu đến ngành chăn nuôi và trồng trọt.

“Bộ đang theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội ngành hàng và Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ thanh toán cho các doanh nghiệp đã có hàng xuất đi Nga nhưng giao dịch tài chính đang bị đình trệ” - Thứ trưởng Tiến thông tin thêm.

Tới đây, Bộ NN&PTNT sẽ làm việc với các Hiệp hội ngành hàng như: Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Cà phê – Ca cao, Hiệp hội Điều, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản để bàn giải pháp xử lý khó khăn trước mắt do ngưng trệ thị trường Nga và Ukraine.

Bộ NN&PTNT cũng sẽ làm việc với trực tiếp với các doanh nghiệp NK nguyên liệu đầu vào để bàn giải pháp ổn định giá đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước. Đồng thời thu hút doanh nghiệp tăng cường đầu tư để chủ động trong đầu vào thiết yếu cho sản xuất nông nghiệp, hệ thống chế biến và logistics nông nghiệp.

* Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP), ông Trương Đình Hòe dự báo, xung đột Nga - Ukraine sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng XK thủy sản sang cả 2 thị trường này. Đặc biệt việc Nga bị loại ra khỏi hệ thống ngân hàng quốc tế SWIFT khiến quá trình thanh toán khó khăn hơn. Một số khách hàng châu Âu mua thủy sản Việt Nam để bán sang Nga cũng bị tác động dây chuyền. Hơn nữa, việc giá dầu leo thang tiếp tục ảnh hưởng đến chi phí đầu vào của doanh nghiệp, đặc biệt vận tải nội địa, cước tàu biển gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp.

* Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), ông Phạm Văn Công cho rằng, châu Âu là thị trường XK hạt điều lớn của Việt Nam (chiếm khoảng 35% sản lượng), do đó ngành điều khó đạt được chỉ tiêu XK 3,8 tỷ USD trong năm 2022. “Hội đồng thông tin của Vinacas đã họp và xác định, với diễn biến chính trị trên thế giới đang rất phức tạp, không thể đoán trước được những rủi ro trong tương lai. Do đó, Vinacas sẽ lập văn bản đề nghị Bộ NN&PTNT điều chỉnh kế hoạch XK điều năm 2022 từ 3,8 tỷ USD xuống còn 3,2 tỷ… Nếu đến khoảng giữa năm 2022, tình hình thế giới ổn định, tiêu thụ tốt hơn, Vinacas sẽ điều chỉnh với Bộ cho phù hợp tình thực tế”, ông Công thông tin.