Quảng Ninh: Lên phương án bảo vệ biểu tượng hòn Trống Mái ở vịnh Hạ Long trước nguy cơ đổ sập

Hòn Trống Mái là một trong những biểu tượng của du lịch Hạ Long nói riêng và Quảng Ninh nói chung, cấu tạo chủ yếu bởi đá vôi Carbon - Permi hệ tầng Bắc Sơn. Hiện đảo đá này chịu nhiều tác động bởi yếu tố tự nhiên, tiềm ẩn nguy cơ trượt, đổ lở.

Kết quả điều tra, đo vẽ chi tiết khu vực hòn Trống Mái kết hợp với phân tích ảnh vệ tinh, xây dựng mô hình 3D bằng sử dụng thiết bị bay không người lái đã xác định trên khu vực hòn Trống Mái tồn tại 40 khối có nguy cơ trượt lở, đổ lở. Trong đó, hòn Trống có 11 khối và hòn Mái tồn tại 29 khối.

Ngoài ra, những yếu tố về con người cũng góp phần đẩy nhanh quá trình ăn mòn, đổ lở ở hòn Trống Mái. Trong quá trình nghiên cứu, đơn vị nhận thấy ngư dân vẫn vào khu vực hòn Trống Mái để khai thác hà biển, đánh bắt cá ... do không phải lúc nào cũng có cán bộ quản lý túc trực để bảo vệ.

Trước vấn đề trên UBND tỉnh đã phê duyệt Quyết định số 730/QĐ-UBND Ngày 24/3/2022,về thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu đánh giá hiện trạng và các yếu tố ảnh hưởng làm cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái, Vịnh Hạ Long”.

Trong đó, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản (Bộ Tài Nguyên & Môi trường) là đơn vị chủ trì thực hiện nhiệm vụ. Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Sở Văn hóa - Thể thao là đơn vị tiếp nhận, ứng dụng kết quả nhiệm vụ. Sở Khoa học - Công nghệ tổ chức ký hợp đồng thực hiện nhiệm vụ với Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, thực hiện quản lý nhiệm vụ đúng quy định hiện hành.

Xác định đây là nhiệm vụ cấp bách, phục vụ nhu cầu quản lý, bảo tồn hòn Trống Mái, Sở Khoa học - Công nghệ đã thường xuyên đôn đốc Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản phối hợp với Ban Quản lý Vịnh Hạ Long bám sát nội dung được phê duyệt để tổ chức triển khai đúng tiến độ, kịp thời báo cáo đề xuất các giải pháp, bảo tồn hòn Trống Mái.

Đến nay, nhiệm vụ trên cơ bản hoàn thành đầy đủ các nội dung, sản phẩm theo đúng quyết định phê duyệt, gồm: Nghiên cứu tổng quan và thành lập cơ sở dữ liệu hòn Trống Mái; nghiên cứu đánh giá hiện trạng hòn Trống Mái; nghiên cứu các yếu tố tác động lên hòn Trống Mái; quan trắc và thu thập dữ liệu trên hòn Trống Mái; nghiên cứu các giải pháp bảo tồn và xây dựng hồ sơ báo cáo tiền khả thi các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái.

Các chuyên gia đã đề xuất các giải pháp theo từng đối tượng cụ thể để giảm thiểu nguy cơ trượt lở, đổ lở, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ổn định hòn Trống Mái.

Trong đó, có thể dùng neo bảo vệ các khối trượt, bơm trám xi măng các khe nứt, xây tường bê tông chịu lực hỗ trợ gia cố các vách hang và hệ thống đê bao vòng quanh chân cụm đảo nhằm giúp xử lý độ ổn định chân đế hòn Trống Mái…, không được làm thay đổi cảnh quan và vẫn phải đảm bảo độ ổn định theo thời gian của hòn Trống Mái, các tác động nên hạn chế tối đa.

Sở Khoa học - Công nghệ đã yêu cầu Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản hoàn thành các nội dung, thủ tục công việc của nhiệm vụ để nghiệm thu bàn giao sản phẩm cho Sở Văn hóa - Thể thao, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long trong tháng 8 này, để sớm báo cáo UBND tỉnh cho triển khai các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái.

Theo ông Phan Đăng Chính, Phó Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ, việc nghiên cứu đánh giá hiện trạng và các yếu tố ảnh hưởng làm cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái, Vịnh Hạ Long, là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, thiết thực phục vụ công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản cho nhiều thế hệ. 

Hòn Trống Mái có diện tích phần nổi khoảng 400 m2, gồm 2 đảo đá nhỏ có hình thù như một đôi gà trống, mái cao khoảng 13,9m, chân đảo hẹp hơn phần thân. Trải qua quá trình hoạt động địa chất, kiến tạo và sự tác động của nước biển, hòn Trống Mái có cấu tạo đơn nghiêng với nhiều hệ thống khe nứt. 

Hòn Trống Mái thường xuyên chịu tác động của các yếu tố: Mưa, gió, sóng, thủy triều, dòng chảy, môi trường, đây là những yếu tố có tác động tới quá trình phong hóa, sạt, trượt. Mặc dù chưa ghi nhận xảy ra tình trạng sạt trượt, nhưng thời gian qua tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái nói riêng và các di sản nói chung.

Trường hợp của hòn Trống Mái không phải là trường hợp đầu tiên, Vịnh Hạ Long từng mất đi hòn Thiên Nga khi phần đầu thiên nga bị đổ năm 2016; hòn 649 ở tiểu khu 3 của vịnh cũng đổ sụp vào năm 2013.

Tại Kiên Giang, hòn Phụ Tử (cha con), được công nhận là danh lam thắng cảnh quốc gia năm 1989, cũng bị đổ vào năm 2006, chỉ còn hòn Tử (con).