Tái hiện Lễ hội ‘Mừng lúa mới' của người Churu ở Lâm Đồng

Trong khuôn khổ chuỗi chương trình Tuần lễ vàng du lịch Lâm Đồng năm 2023, diễn ra từ ngày 27/4 đến 3/5, đồng bào dân tộc Chu Ru tại xã Tà Hine, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức tái hiện Lễ hội “Mừng lúa mới” (Pót bơdaibơrhau) theo các nghi thức truyền thống.

Mừng lúa mới là phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung và của đồng bào Churu nói riêng. Đây là lễ nghi mang đậm tín ngưỡng vạn vật hữu linh, là bản sắc văn hóa độc đáo.

Theo chu kỳ canh tác của cây lúa, sau khi thu hoạch xong, đồng bào Tây Nguyên thường tổ chức nghi lễ mừng lúa mới, vừa để tạ ơn Yàng và các vị thần linh đã ban cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống no đủ. Đây cũng là dịp bà con dân làng chung vui hưởng thành quả lao động.

Trong Lễ hội “Mừng lúa mới” truyền thống, các nghi thức được làm ở nhà và diễn ra trong vòng một ngày một đêm. Do tính chất và quy mô của lễ hội nên 10 đến 12 năm dân làng mới tổ chức ngày lễ này một lần.

Đứng ra tổ chức Lễ hội “Mừng lúa mới” là một gia đình đại diện cho cả dòng họ. Các lễ vật chuẩn bị cho lễ gồm 1 con trâu trưởng thành, 2 con gà, 5 nải chuối, 2 ché rượu, 4 quả trứng gà, 1 bát gạo, 1 đĩa trầu, 1 bát than và 1 cây nêu dùng để cột trâu.

Mở đầu, già làng thành kính xin các vị thần cho dân làng tổ chức lễ hội; sau đó làm lễ hiến sinh, bài chiêng mừng quan khách được tấu lên, tiếp đến là nghi thức đâm trâu; già làng làm thủ tục khai ché rượu cần, rót rượu dâng thần linh và cuối cùng là nghi thức cúng dâng vật hiến sinh, khấn mời thần linh về dự lễ.

Trong quá trình tổ chức lễ thức còn có đánh cồng chiêng, chơi kèn và từ 8 đến 20 người múa arya. Toàn bộ tiến trình của lễ thức, thầy cúng là người đóng vai trò chính, người trực tiếp liên hệ với các vị thần linh.

Tuy nhiên, cùng với thầy cúng, các già làng, những người đại diện cho toàn thể dân làng cũng ngồi xung quanh mâm cúng và tham gia vào buổi lễ.

Lễ thức được kết thúc bằng nghi lễ xin âm dương, đôi cánh, đôi chân và cái đầu của con gà được thầy cúng hoặc các già làng người Churu sử dụng để tiến hành nghi lễ này. Sau khi làm lễ cúng tế thần xong, mọi người trong làng tổ chức ăn uống, múa hát.

Theo đánh giá, chương trình tái hiện Lễ hội “Mừng lúa mới” của người Churu với các nghi thức cổ xưa đã được tái hiện chân thực và sống động.

Theo Ban tổ chức, việc tổ chức Lễ hội Mừng lúa mới nhằm góp phần quảng bá và thể hiện ý thức giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Churu nói riêng và cộng đồng các dân tộc nói chung.

Thông qua hoạt động tái hiện lễ hội này, sẽ là cơ sở để tỉnh Lâm Đồng thể nghiệm về nội dung, hình thức tổ chức, hoàn thiện mô hình mẫu về lễ hội của người Churu, làm cơ sở để tổ chức các lễ hội truyền thống vùng đồng bào dân tộc thiểu số.