Đưa người lao động và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài: Đổi mới cách tiếp cận trong xây dựng và thực thi chính sách

Quy mô ngày càng tăng nhanh

Tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 16- CT/TW ngày 08/5/2012 của Ban Bí thư khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đưa người lao động (NLĐ) và chuyên gia (CG) Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (ĐLVONN) diễn ra hôm qua - 25/8, ông Đỗ Ngọc An, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo đánh giá, hệ thống luật pháp, chính sách về đưa người Việt Nam ĐLVONAN được sửa đổi, bổ sung, cơ bản phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế và chủ trương hội nhập quốc tế của nước ta; các chương trình, kế hoạch được ban hành phù hợp với tình hình, điều kiện cụ thể hàng năm và từng giai đoạn, góp phần đẩy mạnh công tác đưa NLĐ ĐLVONN.

Công tác đào  tạo nghề, dạy ngoại ngữ, giáo dục pháp luật, phong tục, tập quán của nước tiếp nhận, định hướng cho NLĐ và CG ngày càng được chú trọng; chất lượng lao động và CG của Việt Nam được nâng cao; công tác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ và CG ĐLVONN cơ bản được triển khai hiệu quả; công tác quản lý và bảo hộ công dân Việt Nam di cư tự do sang làm ăn, buôn bán tại các nước láng giềng được Chính phủ và các địa phương tích cực triển khai…

Cùng với đó, quy mô tổ chức, DN làm dịch vụ đưa NLĐ ĐLVONN tăng nhanh qua các năm. Đến năm 2022 có 451 tổ chức, DN, cao hơn hơn 2 lần so với thời điểm ban hành Chỉ thị. Thị trường tiếp nhận lao động nước ngoài ngày càng mở rộng và phát triển, từ 9 thị trường năm 2013 đến nay đã lên tới 25 thị trường; đưa được hơn 1 triệu lượt NLĐ và CG ĐLVONN, tăng gần 40% so với bình quân giai đoạn trước khi ban hành Chỉ thị, tạo việc làm cho khoảng từ 7 - 10% lực lượng lao động tăng thêm hàng năm. Thu nhập NLĐ làm việc ở nước ngoài tương đối ổn định, bình quân 200 triệu đồng người/năm; bình quân mỗi năm NLĐ và CG gửi về nước khoảng 10 tỷ USD không chỉ giúp xóa đói giảm nghèo mà còn có tích lũy, đầu tư vào phát triển sản xuất kinh doanh, tạo việc làm; đóng góp vào nguồn ngoại tệ của đất nước; góp phần xây dựng quê hương, đất nước...

Hiệu quả còn thấp...

Bên cạnh những kết quả đạt được, Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra mộtsố tồn tại, hạn chế như: Công tác phổ biến, quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị 16- CT/TW tại nhiều cấp ủy còn mang tính hình thức, chưa được chú trọng; công tác truyền thông về đưa NLĐ ĐLVONN có lúc, có nơi còn mang tính hình thức, chưa rộng rãi, kịp thời đến NLĐ có nhu cầu. Việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật còn chậm; chưa xây dựng được quy hoạch, chiến lược nên hiệu quả công tác đưa NLĐ và CG ĐLVONN còn thấp.

Công tác đánh giá chất lượng đào tạo nghề, dạy ngoại ngữ, giáo dục định hướng cho NLĐ chưa chặt chẽ, chưa có sự gắn kết giữa hệ thống các cơ sở đào tạo nghề với tạo nguồn ĐLVONN nên chất lượng lao động tuy đã được tăng lên nhưng chưa cao và đồng đều, tỷ lệ lao động có tay nghề còn thấp, số lượng NLĐ, CG ĐLVONN chưa nhiều. Đặc biệt, chưa khai thác, phát huy và sử dụng có hiệu quả kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm và nguồn lực tài chính của NLĐ vàCG có được trong quá trình ĐLVONN…

Tại Hội nghị, ông Đào Ngọc Dung - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo nhấn mạnh: Trong điều kiện tình hình trong nước và thế giới có nhiều thay đổi, việc tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 của Đảng, trong đó đối với những vấn đề liên quan đến lao động ngoài nước cần quán triệt. Đó là “Đổi mới phương pháp tiếp cận trong xây dựng và thực hiện pháp luật, chính sách lao động, việc làm bám sát với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và xu hướng của thời đại; gắn trực tiếp các mục tiêu, chỉ tiêu về lao động, việc làm với mục tiêu phát triển kinh tế… Nâng cao chất lượng của lao động đưa ĐLVONN”.

Sau Hội nghị này, Ban Chỉ đạo, trực tiếp là Ban Kinh tế Trung ương và Bộ LĐ-TB&XH sẽ tiếp tục hoàn thiện Đề án, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét ban hành những chủ trương, chính sách về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đưa NLĐ và CG Việt Nam ĐLVONN phù hợp tình hình mới.

"Theo thống kê, trong những năm qua, công tác đưa người lao động và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về chất và lượng. thị trường lao động được mở rộng, đặc biệt là các thị trường có mức thu nhập và điều kiện lao động tốt; thị phần của lao động Việt Nam tại một số nước, vùng lãnh thổ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)… gia tăng đáng kể. Tuy nhiên, trong bối cảnh quốc tế và trong nước liên tục biến động, công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài cần sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ và sự phối hợp giám sát của người dân để đảm bảo hoạt động này đạt hiệu quả, đi vào thực chất, bảo đảm quyền và lợi ích của người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài."

 (Nguồn: Báo in Pháp luật Việt Nam số 238 ra ngày 26/8/2022)