Thứ năm 18/12/2025 11:52
Email: [email protected]
 |
Nằm tại thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, cách trung tâm thành phố Yên Bái khoảng chừng 55 km về phía Tây Bắc, Đền Mẫu Đông Cuông hay còn được gọi là Đền Đông, Đền Đông Cuông, Đền Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn, Đông Quang Linh từ là nơi thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn trong tục thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, nơi lưu giữ được những giá trị văn hoá truyền thống trong đời sống tâm linh của người Tày Khao.
Qua sử sách thư tịch được biết Đền có muộn nhất vào đời Lê, được phát triển từ một Miếu cổ (thuộc trung tâm trại Quy Hóa thời Trần). Các thư tịch cổ như Kiến văn tiểu lục, Đại Nam thống nhất chí đều có ghi chép về ngôi Đền Đông Cuông này. Đền và khu vực đền có liên quan đến Đền Ngọc Tháp và Đền Hùng (Phú Thọ).
 |
| Cổng vào Đền Đông Cuông. |
Được xây dựng trên một thế đất rộng, tọa sát bên đôi bờ sông Hồng, Đền Đông Cuông có phong cảnh sơn thuỷ hữu tình, xung quanh là đồng ruộng và núi rừng bao bọc. Nơi đây cùng Đền Suối Tiên là 2 ngôi đền có diện tích lớn và nổi tiếng với sự linh thiêng lâu đời của tỉnh Yên Bái.
Đền Đông Cuông là cụm di tích với 4 điểm chính, bao gồm Đền chính và ba miếu thờ khác là miếu thờ Cô, thờ Cậu và thờ Đức Ông. Kiến trúc của đền mang đậm nét đặc trưng của thời kỳ Lý - Trần, với các kết cấu hình chữ đinh đặc trưng. Phần thiết kế mái đền có hình dáng cong tựa như hình lưỡng long chầu nhật, tạo nên một cảm giác uy nghi và linh thiêng. Các cột đền được làm từ vật liệu gỗ tứ thiết, được sơn son thếp vàng và trang trí với những hình rồng cuốn trang nghiêm. Mỗi chi tiết đều được chạm khắc rất tỉ mỉ và tinh xảo, thể hiện sự thành kính và tín ngưỡng của người dân địa phương đối với thờ Mẫu.
 |
| Kiến trúc Đền Đông Cuông mang đậm nét đặc trưng của thời kỳ Lý - Trần. |
Đền bao gồm hai tòa chính là đại bái và hậu cung cấm ở phía sau. Tại tòa hậu cung hiện vẫn còn bảo tồn hai pho tượng đồng với kích thước lớn, bao gồm pho tượng mẫu và pho tượng quan Hoàng Báo. Trên không gian bên trong của tòa Tiền đường, có bốn ban thờ được sắp xếp, bao gồm Tòa ngũ vị Tiên Ông, Phủ Sơn trang, Ban Trần triều và Tòa công đồng chúa cùng với nhiều di vật mang giá trị lịch sử lớn.
Ngoài việc duy trì các tục lệ thờ Mẫu, ngôi đền này còn thờ các vị anh hùng của các dân tộc thiểu số như Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng... Đồng thời, đền cũng tôn vinh các vị tướng nhà Trần đã có công trong ba cuộc kháng chiến hào hùng chống lại quân Nguyên Mông từ năm 1258 đến năm 1288.
 |
| Bên trong Đền Đông Cuông, nơi thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn trong tục thờ Mẫu Tam phủ. |
Sau những thời kỳ chiến tranh ác liệt, ngôi đền đã bị hủy hoại nghiêm trọng. Để tôn vinh di sản văn hóa và lịch sử, năm 1995, UBND tỉnh Yên Bái đã ra quyết định cấp phép cho người dân địa phương xây dựng lại đền Đông Cuông trên nền móng còn lại của ngôi đền cũ. Với cấu trúc khuôn viên đền bao gồm cả miếu thần linh và động sơn trang nên trải qua chiều dài lịch sử, nơi đây vẫn giữ nguyên những nét bản sắc đặc trưng của dân tộc và các tục lệ truyền thống của tín ngưỡng thờ Mẫu lâu đời.
Đền Đông Cuông được nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian nhận định là vùng khởi nguồn của Mẫu Thượng ngàn trong hệ thống thờ Mẫu của người Việt, có vị trí cực kỳ quan trọng trong hệ thống thờ đạo Mẫu, được coi là cội nguồn của Mẫu Thượng Ngàn.
 |
| Lễ hội Đền Đông Cuông được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Giêng và tháng Chín âm lịch hàng năm. |
Trong di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ nói chung và thờ Mẫu Thượng Ngàn tại đền Mẫu Đông Cuông nói riêng có một nghi lễ hết sức đặc biệt, đó là nghi lễ chầu văn - hầu đồng, một nghi thức tín ngưỡng thực hành tiêu biểu nhất của đạo Mẫu.
 |
| Buổi nghi lễ hầu đồng được thực hiện tại Đền Đông Cuông. |
Hằng năm từ tháng giêng đến tháng 3 Âm lịch cùng những dịp cuối năm, các tín đồ theo tín ngưỡng thờ Mẫu từ khắp nơi trên cả nước đổ về đây để thực hiện các nghi lễ Mẫu, tuân theo truyền thống "bắc ghế hầu Thánh".
Với những huyền tích và nghi lễ cổ xưa mang đậm bản sắc dân tộc, Đền Đông Cuông đã được Bộ văn hóa thể thao và du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào tháng 1/2009. Cùng với đó, tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn tại Đền Đông Cuông đã được UNESCO vinh danh và công nhận. Đến năm 2023, Lễ hội Đền Đông Cuông đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Tuấn Phong
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Sáng nay (17/12) tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế và pháp luật chủ trì phiên họp thứ 2 Ban Chỉ đạo. Cùng dự có Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, thành viên Ban Chỉ đạo và lãnh đạo một số bộ, ngành liên quan. Tại phiên họp, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của các thành viên Ban Chỉ đạo trong lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện các nhiệm vụ được giao, khẳng định kết quả thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về “đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” thời gian qua đã tạo được chuyển biến rõ nét với nhiều nội dung đột phá trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.
(PLM) - Sáng 17/12, Cục Quản lý Thi hành án dân sự (THADS) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026. Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi; Cục trưởng Cục Quản lý THADS Nguyễn Thắng Lợi; các Phó Cục trưởng cùng toàn thể công chức, viên chức, người lao động của Cục.
(PLM) - Chiều ngày 16/12, Viện Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh chủ trì tổ chức Hội thảo "Hợp tác kinh tế quốc tế về năng lượng và thương mại tự do" trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, triển khai Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia theo Quyết định 215/QĐ TTg. Đây là diễn đàn chính sách quan trọng, tạo không gian trao đổi giữa cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu về những tác động của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đối với ngành năng lượng trong bối cảnh chuyển dịch xanh toàn cầu.
Theo phản ánh của cư dân Gelexia, Tam Trinh thì gần đây cạnh khu dân cư xuất hiện tình trạng đổ trạc thải, rác thải xây dựng cả ngày lẫn đêm có dấu hiệu trái phép, ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân nơi đây.
Plm - Dự án Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vietsing được kỳ vọng là dự án mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao tại phường Tây Tựu, TP. Hà Nội. Tuy nhiên, ngay trong giai đoạn đầu triển khai, dự án đã cho thấy nhiều vấn đền trong việc chấp hành pháp luật về môi trường.
(PLM) - Thực hiện Văn bản số 2386/SNNMT-KL ngày 20/10/2025 của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang về việc tăng cường quản lý, bảo vệ, kiểm soát động vật hoang dã, chim di cư, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang đã chỉ đạo các Hạt Kiểm lâm khu vực triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng săn bắt, bẫy, buôn bán trái phép chim hoang dã trên địa bàn.
Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân 2025 (thay thế Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007), luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.
(PLM) - Chiều ngày 12/12, Trường Đại học Luật Hà Nội đã tổ chức thành công Đại hội Công đoàn khóa XV, nhiệm kỳ 2025-2030. Tham dự đại hội có Đại diện Đảng ủy, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu Trường, cùng toàn thể cán bộ, đoàn viên công đoàn và người lao động của trường.
PLM - Ngày 12/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác thi hành án dân sự (THADS) và thi hành án hành chính (THAHC) năm 2026.
Chiều 12/12, Trường Đại học Công đoàn long trọng tổ chức Lễ công bố các quyết định về công tác cán bộ, mở mới ngành đào tạo và khen thưởng năm 2024 -2025.
