Chủ nhật 15/06/2025 13:01
Email: [email protected]
Điệu hát ngọt ngào trên đất Kinh kỳ
Đất Kinh kỳ cổ kính Thăng Long - Hà Nội đã nuôi dưỡng và chứng kiến những thăng trầm của nghệ thuật ca trù, nay tiếp tục là chiếc nôi đào tạo và phát triển nghệ thuật này dưới hình thức nở rộ của các câu lạc bộ.
Làng Lỗ Khê (xã Liên Hà, Đông Anh) nổi tiếng là cái nôi sản sinh và gìn giữ văn hóa ca trù đặc sắc của đất Kinh kỳ. Hiện nay, làng vẫn còn nhà thờ Tổ nghề, còn thần phả, còn sắc phong... và câu chuyện kể về nguồn gốc tiền thân của giáo phường Lỗ Khê khi ông Đinh Dự quê gốc ở làng Lỗ Khê lấy bà Đường Hoa, hai vợ chồng về Lỗ Khê mở học đường lập giáo phường. Khi hai vợ chồng ông Đinh Dự mất, năm 1428, trọng trách chính duy trì giáo phường là hai cụ tổ họ Nguyễn Văn và Nguyễn Thế bây giờ.
Ông Hoàng Minh Đức (thôn Lỗ Khê) cho hay, để giữ gìn vốn văn hóa cổ của địa phương cũng như của dân tộc, chính quyền địa phương đã triển khai các lớp học nâng cao về nghệ thuật ca trù do nghệ nhân ca trù Nguyễn Văn Hành, Nguyễn Văn Hoan, Phạm Thị Mùi giảng dạy và thu hút được rất nhiều đào, kép tham gia.
Ở Đan Phượng, “Bà chúa ca trù”, Cung phi Đệ nhị Nguyễn Thị Hồng, người được Nhân dân nơi đây tôn vinh được thờ tại đền Đầm Giếng, ngôi đền nằm giữa cánh đồng làng Đại Phú, xã Thượng Mỗ. Người làng Thượng Mỗ tự hào vì người làng gắn bó với ca trù hơn 300 năm. Nhiều người trong dòng họ Nguyễn Duy vẫn duy trì lối hát dân gian bác học này. Những làn điệu ca trù trong trẻo đầy tính triết lí, giáo dục được người dân Thượng Mỗ nâng niu, quý trọng.
Vào thế kỷ 20, Hà Nội có những nghệ nhân là đỉnh cao của ca trù như: Quách Thị Hồ, Nguyễn Thị Chúc, Phó Kim Đức, Đinh Khắc Ban, Đinh Thị Nghĩa, Đinh Thị Bản, Nguyễn Thị Khướu, Bạch Vân, Vân Mai, Nguyễn Thị Chín, Nguyễn Thị Thanh, Nguyễn Thị Thiệp, Nguyễn Thị Tam,... Họ đều là những nghệ nhân bậc thầy với những lối hát khác nhau, mỗi người một phong cách nhưng đều giữ tất cả các nguyên tắc của ca trù.
Năm 2009, ca trù được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, từ đó đã thu hút được đông đảo sự quan tâm của người dân, khẳng định giá trị nghệ thuật độc đáo, quý báu mà cha ông để lại cũng như báo động về sự mai một của ca trù.
Cần gìn giữ chuẩn mực di sản
Những năm qua, Hà Nội luôn nỗ lực để hồi sinh, phát triển nghệ thuật ca trù. Bên cạnh những cuộc hội thảo về bảo tồn, phát huy giá trị ca trù, ngành văn hóa Hà Nội còn tổ chức các Liên hoan tài năng ca trù và đã có những hỗ trợ cho các câu lạc bộ (CLB) hoạt động. Nhiều CLB ca trù được thành lập, duy trì trong hơn 30 năm trở lại đây, như CLB Ca trù Hà Nội, CLB Ca trù Lỗ Khê - Đông Anh, CLB Ca trù Ngãi Cầu, An Khánh - Hoài Đức, CLB Ca trù Thăng Long... Hà Nội cũng là một trong những địa phương có số nghệ nhân được tôn vinh Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú nhiều nhất, trong đó số nghệ nhân ca trù thường xuyên dẫn đầu ở loại hình trình diễn nghệ thuật dân gian.
Tại Tọa đàm “Bảo vệ, phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể ca trù trong bối cảnh phát triển công nghiệp văn hóa TP Hà Nội”, do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức vừa qua, nhiều chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh hiện đại, khi công nghiệp văn hóa đang phát triển, ca trù cũng đứng trước những yêu cầu mới. Việc đưa ca trù thành một sản phẩm văn hóa phục vụ nhu cầu du lịch và cộng đồng là cơ hội để bảo tồn, phát huy và quảng bá loại hình nghệ thuật này.
Ngành du lịch Hà Nội từ lâu đã thực hiện việc gắn du lịch với nghệ thuật truyền thống, được du khách quốc tế đón nhận. Nhiều địa chỉ biểu diễn ca trù thu hút du khách, khán giả với lịch định kỳ, như: Đình Kim Ngân (phố Hàng Bạc), CLB Ca trù Thăng Long (phố Mã Mây), đền Quan Đế (phố Hàng Buồm), Bích Câu đạo quán, Cao sơn trà quán, Bụt trà quán... Việc đưa ca trù thành một sản phẩm văn hóa phục vụ nhu cầu du lịch và cộng đồng là cơ hội để bảo tồn, phát huy và quảng bá loại hình nghệ thuật này. Song, điều quan trọng làm sao để vừa giữ gìn được bản sắc truyền thống, giá trị cốt lõi, vừa đáp ứng được nhu cầu thưởng thức của công chúng đương đại.
TS. Phạm Thị Lan Anh, Trưởng phòng Quản lý Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, để bảo tồn và phục hưng môn nghệ thuật bác học kén người học, kén người nghe này, đòi hỏi các ngành chức năng của TP Hà Nội cần xây dựng những giải pháp mang tính chiến lược lâu dài, tiên phong, để góp phần tạo bước chuyển mạnh mẽ trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị của ca trù, xứng đáng là cái nôi của nghệ thuật ca trù cả nước. Bên cạnh tiến hành khảo sát, thống kê các làng từng có hát ca trù, nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, các quy tắc... của ca trù tại từng địa phương để có cái nhìn toàn diện và sâu sắc, cần tổ chức lại các buổi hát cửa đình, các lễ hội liên quan đến ca trù để khôi phục không khí văn hóa truyền thống của ca trù.
Theo ý kiến của các chuyên gia văn hóa, các giải pháp tập trung cho việc bảo tồn, phát huy giá trị trong giai đoạn mới, gồm: Rà soát hệ thống văn bản pháp quy liên quan, tạo cơ sở quản lý, chỉ đạo thường xuyên và đồng bộ; đề xuất chính sách, chế độ đãi ngộ và tôn vinh các nghệ nhân hằng năm; tạo môi trường sinh hoạt, biểu diễn, thực hành thường xuyên. Cùng với đó là tổ chức các đợt giao lưu, học hỏi kinh nghiệm truyền dạy; tạo điều kiện, hỗ trợ kinh phí hoạt động trình diễn và truyền dạy; giới thiệu nghệ thuật, trình diễn ca trù tại các điểm di tích, đưa vào nội dung các tour du lịch, tạo nguồn thu cho công tác bảo tồn di sản...
Trước đó, nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan từng đề xuất, bên cạnh các giải pháp đã đề ra, Hà Nội cần chú trọng định hướng việc truyền dạy nghệ thuật trình diễn ca trù bảo đảm các chuẩn mực, không bị sai lệch di sản, để ca trù đất Kinh kỳ trở thành chuẩn mực về nghệ thuật này trên cả nước.
Theo dõi chúng tôi trên:
(PLM) - Tại số nhà số 85, tổ 1 thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, Hà Nội đang tồn tại một số kiot xây dựng lấn chiếm hành lang giao thông đường bộ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cháy nổ và vệ sinh môi trường do rác thải.
(PLM) - Thực hiện Kế hoạch số 10-KH/ĐU ngày 20/5/2025 của Đảng ủy Bộ Tư pháp về Đại hội đảng các cấp trong Đảng bộ Bộ Tư pháp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Ngày 12/6, tại Hà Nội, với chủ đề “Đoàn kết - Sáng tạo - Đổi mới - Kỷ cương - Trách nhiệm”, Đảng bộ Báo Pháp luật Việt Nam đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ III, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
(PLM) - Sáng ngày 12/6, tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế thuộc Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô, Hà Nội, Bộ Công thương đã phối hợp tổ chức triển lãm quốc tế lần thứ 18 về phương tiện giao thông, vận tải và công nghiệp hỗ trợ Vietnam AutoExpo 2025.
(PLM) - Sáng ngày 12/6, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo đối thoại với các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và hiệp hội, doanh nghiệp nhằm hoàn thiện pháp luật thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
(PLM) - Như Báo PLVN đã đăng tải phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “ Hủy hoại tài sản” ngày 20/5 tại TP Sầm Sơn bị hoãn lại theo đề nghị của Luật Sư bào chữa cho bị Cáo Lê Cao Đồng, Luật sư cho rằng Hội đồng xét xử cần triệu tập Hội đồng định giá có mặt tại phiên tòa vì điều này có quan hệ nhân quả đến việc xác định bị cáo Đồng có hay không phạm tội “Huỷ hoại tài sản”. Bị cáo đã bị tạm giam từ 28 tết cho đến nay. Ngày 6/6 TAND TP Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hoá) mở lại xét xử bị cáo Lê Cao Đồng về tội “Hủy hoại tài sản” sau hơn 2 giờ tranh tụng tại tòa về chứng cứ, căn cứ của vụ án, sau đó Hội đồng xét xử quyết định tạm ngừng để nhằm làm sáng tỏ căn cứ buộc tội bị cáo.
(PLM) - Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, chiều 10/6, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông đang ở vị trí khoảng 15,3 độ Vĩ Bắc; 114,8 độ Kinh Đông, cách quần đảo Hoàng Sa khoảng 360km về phía Đông Đông Nam. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm áp thấp đạt cấp 6-7 (39-61km/h), giật cấp 9. Áp thấp đang di chuyển chậm theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 5km/h.
(PLM) - Nộp tiền có phiếu thu thì không được giao đất, trong khi UBND xã nợ tiền của cá nhân lại lấy đất công ra trả, sự việc tưởng như đùa và có dấu hiệu giao đất trái thẩm quyền này lại đang xảy ra tại UBND xã Cấn Hữu, huyện Quốc Oai, Hà Nội.
(PLM) - Chiều 5/6, Bộ Tư pháp tổ chức buổi gặp mặt trọng thể chia tay các công chức Thanh tra Bộ chuyển công tác sang Thanh tra Chính phủ. Dự buổi lễ có Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.
(PLM) - Sáng 7/6, hơn 100.000 học sinh Hà Nội chính thức bước vào kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025–2026, với môn thi đầu tiên là Ngữ văn. Kết thúc môn Văn, các thí sinh rời phòng thi trong tâm trạng phấn khởi, tự tin đạt điểm cao.
(PLM) - Liên quan đến phản ánh, kiến nghị của các hộ dân bị thu hồi đất để phục vụ dự án KĐT Thành phố Giao lưu, trao đổi với PV Báo Pháp luật Việt Nam, ông Phạm Bình Dương, Phó Giám đốc Ban Quản lí dự án quận Cầu Giấy cho biết: Ngày 9/5, UBND quận Cầu giấy có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội kiến nghị cho phép UBND quận Cầu Giấy, Công ty CP Đầu tư xây dựng quốc tế Vigeba được căn cứ quy định luật Đất đai 2024, nghị định 88 và Nghị định 102 của Chính phủ… để phê duyệt bổ sung phương án bồi thương, hỗ trợ đối với các trường hợp UBND quận Cầu giấy đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ nhưng các hộ chưa nhận tiền, chưa bàn giao mặt bằng. Theo ông Dương, nếu được chấp thuận, số tiền bồi thường sẽ tăng lên khoảng 250 nghìn đồng/m2.
